موآور، آبراهام دو (۱۶۶۷ـ۱۷۵۴)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Moivre, Abraham de)

موآوْر، آبراهام دو (۱۶۶۷ـ۱۷۵۴)(Moivre, Abraham de)

موآوْر، آبراهام دو

ریاضی‌دان فرانسوی. پیش‌گام ابداع مثلثاتِ آنالیزی[۱] بود و به این منظور، قضیه‌[۲]ای دربارۀ اعداد مختلط[۳] عرضه کرد. همچنین روشی برای پژوهش در نظریۀ احتمال[۴] طرح کرد. در ویتری ـ لو ـ فرانسوا[۵]، واقع در شامپانی[۶]، زاده شد و در پاریس درس خواند. با الغای فرمان نانت[۷] در ۱۶۸۵، به‌سبب پروتستان‌بودن یک‌سال زندانی شد. پس از آزادی، بلافاصله به انگلستان رفت. در لندن، دوستی نزدیکی با دانشمندان انگلیسی، آیزاک نیوتون[۸] و ادموند هالی[۹]، برقرار کرد، ولی هیچ‌گاه شغل دایم به‌دست نیاورد و زندگی‌اش را به‌سختی، با تدریس خصوصی و در سمت مشاور سندیکاهای قمار و شرکت‌های بیمه،‌ گذراند. کتابش با نام نظریۀ شانس[۱۰] نخست به لاتینی منتشر شد و سپس، روایت‌های بسط‌یافتۀ آن به زبان انگلیسی در ۱۷۱۸، ۱۷۳۸، و ۱۷۵۶ منتشر شدند. این کتاب یکی از اولین کتاب‌ها در زمینۀ احتمال بود و مفهومی نزدیک به مفهوم توزیع نرمال یا گاوسی[۱۱] را مطرح می‌کرد که طی ۲۰۰ سال بعدی جزو موضوعات مطالعۀ آماری بود. دوموآور برای نخستین‌بار نحوۀ ارتباط بین شانس و فراوانی پایدار[۱۲] را دقیقاً بیان کرد. او با تحلیل آمار مرگ‌ومیر، مبانی ریاضی نظریۀ مستمری‌های سالانه را بنیاد نهاد و برای آن فرمول‌هایی براساس یک قانون مفروض مرگ‌ومیر و نرخ‌های ثابتی برای بهرۀ پول پیش نهاد. اثر او در این زمینه نخست در ۱۷۲۵ منتشر شد و به اثری استاندارد برای همۀ کاربردهای تجاری بدل شد. در زمینۀ مثلثات آنالیزی، رابطه‌ای کشف کرد که اکنون نام او را بر خود دارد: (cosz + sinz) n = cosz + isinnz این فرمول که در ۱۷۲۲ عرضه شد، در ۱۷۰۷ به‌صورت‌های دیگری عرضه شده بود. اکثر کارهای دوموآور، هر چند از مفیدترین مراحل در سیر اولیۀ پیدایش نظریۀ اعداد مختلط[۱۳] بودند، پس از مرگ او شناخته شدند.

 


  1. analytical trigonometry
  2. theorem
  3. complex numbers
  4. theory of probability
  5. Vitry-le-François
  6. Champagne
  7. Edict of Nantes
  8. Isaac Newton
  9. Edmond Halley
  10. The Doctrine of Chances
  11. normal or Gaussian distribution
  12. stable frequency
  13. complex number theory