تک نگاشت
تَک‌نِگاشت (monograph)
(یا: مونوگرافی؛ تک‌نگاری) نوشته‌ای مستقل دربارۀ نوع، گروه، یا مجموعه‌ای از چیزها؛ به بیان دیگر، تک‌نگاشت نوشته‌ای مستقل و کامل و جامع‌الاطراف دربارۀ موضوعی معیّن است. اصطلاح تک‌نگاشت نخست در حوزۀ علوم اجتماعی به‌کار برده شد و در آغاز فقط به آثاری که در این حوزه دربارۀ موضوعی خاص نوشته شده بود اطلاق می‌شد، اما رفته‌رفته این اصطلاح وارد حوزۀ ادبیات و سایر زمینه‌ها شد. از نخستین تک‌نگاشت‌های فارسی در حوزۀ علوم اجتماعی اورازان و تات‌نشین‌های بلوک زهرا و جزیرۀ خارک دُرّ یتیم خلیج‌فارس اثر جلال آل‌احمد است. البته پیش‌تر از آن نیز کتاب‌هایی دربارۀ اصفهان و برخی شهرهای دیگر ایران در دورۀ قاجار نوشته شده بود. تک‌نگاشت‌های علوم اجتماعی بیشتر واحدهای اجتماعی همچون خانواده، و زندگی روستایی و عشایری و بومی و بررسی جمعیت و ترکیب طبقاتی و جغرافیا و روابط افراد و ارزش‌ها و آرمان‌ها و عقاید و باورهای مردم آن ناحیه است. تک‌نگاشت‌های ادبی فارسی شامل کتاب‌هایی است دربارۀ یک شخصیت یا یک اثر یا یک موضوع که برخی از آن‌ها در مجموعه‌ای قرار دارند که شامل چند کتاب از این نوع است. کتاب‌هایی چون فردوسی (نوشتۀ محمدامین ریاحی)، خیام (نوشتۀ علی‌رضا ذکاوتی قراگوزلو)، سعدی (نوشتۀ ضیاء موحد)، جامی (نوشتۀ نجیب مایل هروی) در مجموعۀ «بنیانگذاران فرهنگ امروز» از نمونه‌های تک‌نگاشت‌های ادبی فارسی است. در زمینه‌های دیگری نیز تک‌نگاشت‌هایی تألیف شده است ازجمله در زمینۀ تاریخ ایران کتاب امیرکبیر و ایران نوشتۀ فریدون آدمیت و در زمینۀ آماده‌سازی کتاب و نشر و ویرایش، کتاب راهنمای آماده‌ساختن کتاب نوشتۀ میر شمس‌الدین ادیب سلطانی.