هس، موزس (۱۸۱۲ـ۱۸۷۵)
هِس، موزِس (۱۸۱۲ـ۱۸۷۵)(Hess, Moses)
(نـــام اصلــی: موریتس هس) روزنامه‌نگار یهودی سوسیالیست و فیلسوف آلمانی. در بُن[۱] به‌دنیا آمد. کارل مارکس[۲] و فریدریش انگلس[۳] را تحت تأثیر قرار داد و از نخستین هواداران سرشناس صهیونیسم بود. در اولین اثرش تاریخ قدسی انسان به قلم جوان اسپینوزایی[۴]، خود را به‌شدت متأثر از فلسفۀ استعلایی اسپینوزا[۵] و هگل[۶] نشان داد. مصادیق عینی باورهایش را در سوسیالیسمی آرمانگرایانه و تا حدی هرج‌ومرج‌طلبانه می‌جست و ضمن تبلیغ افکارش در روزنامۀ تندرو راینیشه تسایتونگ[۷] که از ۱۸۴۲ تا ۱۸۴۳ خبرنگار آن در پاریس بود، به سازماندهی گروه‌های کارگری پرداخت. پس از آن که مارکس به هیئت تحریریۀ روزنامه پیوست از او تأثیر پذیرفت و آثاری را با هم تألیف کردند. اما بعد مارکس سوسیالیسم خیالی او را رد کرد و در مانیفست کمونیسم (۱۸۴۸) زبان به استهزای او گشود. هس نیز رفته‌رفته از آرمان‌خواهی‌اش فاصله گرفت و عملی‌تر فکر کرد. در انقلاب ۱۸۴۸ آلمان، ناچار به فرار از کشور شد و پس از گشت‌وگذاری در گوشه و کنار اروپا، سرانجام در ۱۸۵۳ تا پایان عمرش در پاریس اقامت گزید. برجسته‌ترین اثر هس، رم و اورشلیم: مطالعه‌ای در ناسیونالیسم یهودی[۸] (۱۸۶۲)، توجه رهبرانی همچون تئودور هرتسل[۹] را در نهضت صهیونیسم برانگیخت. او در این کتاب ادعا کرد که قوم یهود تا کشوری از آن خود نداشته باشد بی‌خانمان و مهجور خواهد ماند.