دماج، مطیع عبدالله
دماج، مطیع عبدالله (- 1971) Motee Abdollah Al-Dammaj
بنیانگذار جنبش آزادیخواهان (حرکة الاحرار) در یمن. او این جنبش را در سال 1944 به راه انداخت و نخستین کسی بود که علیه نظام امامت متوکلی قیام کرد. وی هجوم رسانهای موفقی را از طریق روزنامهی «قناة الجزیرة» علیه نظام به راه انداخت و در آن به انتقاد از فساد حاکم بر دستگاه سیاسی امامت متوکلی پرداخت و شیوههای استبداد نظام قرون وسطایی امام یحیی حمیدالدین (به ویژه غارت کشاورزان و سرکوب و در بند کشیدن مردم) را افشا کرد.
دماج یکی از سران قبیلهی ذومحمد بود که بخشی از قبیله بکیل -بزرگترین قبایل یمنی و پرشمارترین و پرنفوذترین قبایل تاریخ یمن در چهارصد سال اخیر- است. وی دروس فقه، حدیث، تفسیر و منطق را نزد علمای شهر اب فراگرفت و از نوجوانی به ادبیات و فرهنگ و سیاست اهتمامی ویژه داشت. در ابتدای جوانی به جنبش ملی مبارزه با امامت متوکلی یمن پیوست. مقالاتش در نشریات قناة الجزیرة و صوت الیمن (ارگان انجمن بزرگ یمن/ الجمعیة الیمنیة الکبری) که خود از مؤسسان آن بود، نظام امامت متوکلی را به چالش میکشید. شورش دماج آغاز تحولات سیاسی مهمی شد که یمن در اواخر جنگ جهانی دوم (1945- 1939) شاهد آن بود. جنبش وی که همزمان با شورشهای نعمان، زبیری، موشکی، شامی، فسیل و قوسی بود و سپس با شورش سیفالحق ابراهیم (پسر امام یحیی) ادامه یافت، آغازی بر خیزشی سازمانیافته و یکپارچه ضد خاندان حمیدالدین شد که به کودتای 1948 و سپس به انقلاب فراگیر سپتامبر 1962 انجامید. پس از انقلاب سپتامبر، دماج چند منصب را عهدهدار شد. ابتدا به عنوان مشاور رئیس جمهور و سپس استاندار اب تعیین گردید. در منصب اخیر از مبارزات ضد استعماری جبههی ملی آزادیبخش جنوب حمایت کرد. وی با وجود عهدهدار بودن مناصب سیاسی، در دفاع از حقوق مدنی کارگران و کشاورزان کوشید. پس از به راه افتادن جنبش نوامبر 1967 دماج طی نامهای که برای شورای جمهوری (شورای انقلاب) فرستاد خواستار تشکیل دولتی متشکل از کارگران و کشاورزان شد که دولت وحدت ملی باشد و جناحهای سیاسی در آن نماینده داشته باشند. پس از آن که درخواست وی از سوی شورای انقلاب رد شد وی از مناصب سیاسی و مشارکت سیاسی کناره گرفت.