نیومن، جان هنری (۱۸۰۱ـ۱۸۹۰)
نیومَن، جان هنری (۱۸۰۱ـ۱۸۹۰)(Newman, John Henry)
متکلم کاتولیک انگلیسی. هنگامی که هنوز پیرو کلیسای انگلیکان[۱] بود مجموعۀ رساله‌های دوران[۲] را نوشت که نامشان را به «جنبش رساله‌نویسان[۳]» (جنبش آکسفورد[۴] بعدی) برای احیای مذهب کاتولیک[۵] در انگلستان دادند. در ۱۸۴۵ کاتولیک شد و در ۱۸۷۹ رتبۀ کاردینالی یافت. زندگی‌نامه‌اش را با نام دفاعیۀ زندگیش[۶] در ۱۸۶۴ منتشر کرد. نیومن در لندن به‌دنیا آمد و در ۱۸۲۴ واردسلک روحانیت کلیسای انگلستان شد. در ۱۸۲۷ قائم‌مقام کلیسای سنت مری در آکسفورد شد و آن‌جا تحت تأثیر ریچارد هرل فرود[۷] مورخ و جان کیبل[۸] کشیش[۹] انگلیکان قرار گرفت. در ۱۸۳۳ اولین رساله از مجموعۀ رساله‌هایی برای زمان‌ها را انتشار داد که تا رسالۀ ۹۰[۱۰] (۱۸۴۱) ادامه یافت. رسالۀ اخیر ۳۹ اصل اعتقادی کلیسای انگلیکان را در توافق با کلیسای کاتولیک بیان کرد. نیومن در ۱۸۵۴ـ۱۸۵۸ رئیس دانشگاه دوبلین[۱۱]/ دابلین بود و در ۱۸۷۳ سخنرانی‌هایش در زمینۀ تعلیم و تربیت را در کتابی به‌نام مفهوم دانشگاه[۱۲] منتشر کرد. در ۱۸۶۶ شعر رؤیای گرونتیوس[۱۳] را انتشار داد که ادوارد اِلگارِ[۱۴] آهنگ‌ساز آن را در اثری به‌همین نام به‌کار برد. چون و چند تسلیم ایمانی[۱۵] او که تحلیلی در مورد ماهیت ایمان است در ۱۸۷۰ منتشر شد. سرود مذهبی «راه بنمای ای نور مهربان» (۱۸۳۳) از دیگر آثار اوست.