پرژوالسکی، نیکلای میخاییلوویچ (۱۸۳۹ـ۱۸۸۸)

پِرِژِوالْسْکی، نیکُلای میخائیلوویچ (۱۸۳۹ـ۱۸۸۸)(Przhevalsky, Nikolay Mikhailovich)

سیاح روس. به دانش اروپا دربارۀ شرق آسیای مرکزی خدمات شایان کرد. از ۱۸۶۷ تا زمان مرگ به مغولستان، ترکستان، و تبت سفر کرد. در آن هنگام، مأموریت‌های او محرمانه بود، زیرا بخشی از مبارزۀ روسیه با بریتانیا بر سر سلطه بر آسیای مرکزی ـ معروف به بازی بزرگ ـ به‌شمار می‌رفت. شهرت پرژوالسکی بیشتر برای مجموعۀ گیاهان و جانورانش است تا تحقیقات علمی. او شتر وحشی و تنها گونۀ باقی‌مانده از اسب وحشی، معروف به اسب وحشی پرژوالسکی، را کشف کرد. در نخستین سفر از مسافرت‌های چهارگانه‌اش، از ۱۸۷۰ تا ۱۸۷۲ از ناحیۀ دریاچۀ بایکال به راه افتاد، از طریق مغولستان و صحرای گبی به جانگ‌جیاکو، واقع در دروازۀ دیوار بزرگ چین، رفت و از طریق مغولستان بازگشت و به دریاچۀ چینگ‌های هو رسید. سرمای زمستان مانع از رسیدنش به لهاسا، پایتخت تبت، شد. دومین سفرش در ۱۸۷۶، از سین‌کیانگ، غربی‌ترین ایالت چین، آغاز گردید. او از سمت جنوب شرقی از کوه‌های تین شان و بیابان تاکلا‌ماکان گذشت و کوشید به لهاسا برود. در سومین سفرش در ۱۸۷۹، به ۲۷۰کیلومتری لهاسا رسید. در چهارمین سفرش در ۱۸۸۳، حرکت خود را از اورگا (اولان‌باتور کنونی)، در مغولستان آغاز کرد، از ترکستان غربی گذشت و از ایسیک‌کول، یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های کوهستانی جهان، در تیان‌شان دیدن کرد.

---