نوبیلیس
نوبیلیس (nobiles)
مخفف نوتابیلیس. نجبا و اشراف روم. هنگامیکه طبقه عوام یا پلبین[۱]ها حق احراز منصب کنسولی را بهدست آوردند، نجبایی که منحصراً اشراف یا پاتریسین[۲] بودند بهتدریج به آمیزهای از نجبای پاتریسین ـ پلبین تبدیل شدند. خانوادهها زمانی در جرگۀ «نوبیلیس» یا اشراف درمیآمدند که یکی از اعضای آنها کنسول باشد، و این تمایز انتخاب دیگر اعضای خانواده را به مناصب مشابه سادهتر میکرد. بدینترتیب، در دو قرن پایانی جمهوری روم، منصب کنسولی در انحصار معدودی خانواده بود. تازهواردهایی به این جمع پیوستند (چون کاتو[۳]نسِنسور ماریوس[۴] کنسول، و سیسرون[۵] خطیب)، اما آنان همواره به حمایت دستکم چند نوبیلیس نیاز داشتند. در دوران امپراتوری، اهمیت سیاسی نجبا بهشدت کاهش یافت، و خانوادههای قدیمی ازبین رفتند و یا تا زمان امپراتور وسپاسیانوس[۶] (سلطنت ۶۹ـ۷۹م)، که خود نجیبزاده نبود، اهمیت خود را ازدست دادند. گالبا[۷] (۶۸ـ۶۹م)، آخرین بازماندۀ مستقیم از یک خانواده اشرافی دوران جمهوری بود که امپراتور شد.