موافقت نامه تجارت آزاد امریکای شمالی
موافقتنامۀ تجارت آزاد امریکای شمالی (North American Free Trade Agreement)
(نام اختصاری: نَفتا) پیمان حذف تدریجی تعرفهها و دیگر موانع تجاری، برای کالاهای قابل تولید و فروش در امریکای شمالی. نفتا که در اول ژانویۀ ۱۹۹۴ در ایالات متحده، کانادا و مکزیک به اجرا درآمد، با ۳۶۵میلیون مصرفکننده دومین منطقۀ آزاد تجاری جهان محسوب میشود. بزرگترین منطقه آزاد تجاری جهان، حوزۀ اقتصادی اروپاست که آن نیز از ۱۹۹۴ شروع به فعالیت کرد. این حوزه، کشورهای اتحادیۀ اروپا و اتحادیۀ تجارت آزاد اروپا[۱] را شامل میشود. نفتا بر پایۀ موافقتنامۀ تجاری ۱۹۸۹، بین ایالات متحد و کانادا تشکیل شد که بسیاری از تعرفههای بین دو کشور را لغو میکرد. برای مقابله با مخالفتهایی که نفتا بهویژه در ایالات متحد ایجاد کرده بود، دو موافقتنامۀ تکمیلی در مورد مسائل کارگری و محیط زیست به موافقتنامۀ اصلی اضافه شد و به تصویب رسید. مهمترین جنبۀ ابتکاری و در عین حال مناقشهبرانگیز نفتا و موافقتنامههای مکمل آن، مقررات مربوط به محیط زیست است که این موافقتنامهها را به پیشرفتهترین تعهدات تجاری در این زمینه تبدیل کرده است. نتایج زیستمحیطی نفتا تاکنون ترکیبی از موفقیت و عدم موفقیت بوده است. کمیسیون همکاری زیستمحیطی، برنامهای جمعی برای ازمیان برداشتن چهار آلایندۀ خطرناک در ایالات متحد تدوین کرده و به تعدادی از شکایات در این زمینه رسیدگی کرده است، اما نتایج بهدست آمده قطعیت ندارند. اجرای قوانین زیستمحیطی در مکزیک نیز بهبود چشمگیری یافت، اما مشکلات اقتصادی کشور، اِعمال این قوانین را در شرکتهای کوچک نامیسر ساخته است؛ در نتیجه آلودگی آب و هوای مکزیک همچنان به قوت خود باقی است. فعالان زیستمحیطی ایالات متحد روی هم رفته از نتایج مقررات «سبز» نفتا رضایت چندانی ندارند. در ۱۹۹۵ مذاکراتی برای الحاق شیلی به نفتا آغاز شد اما در دورۀ ریاست جمهوری بیل کلینتون[۲] به جایی نرسید. جورج دبلیو بوش[۳]، رئیسجمهور ایالات متحد، پشتیبانی خود را از ایجاد یک منطقۀ آزاد تجاری در قارۀ امریکا اعلام کرد که همۀ کشورهای واقع در نیمکرۀ غربی را دربرمیگرفت؛ اما بسیاری از متخصصان تجاری بر این باورند که بهثمر رساندن مذاکرات مربوط به چنین موافقتنامهای بسیار مشکل است.