روغن
روغن (oil)
مادهای قابل اشتعال، از آب سبکتر و معمولاً غیر محلول در آب که عموماً در دمای متعارفی حالت مایع دارد و در الکل و اتر حل میشود. روغنها عمدتاً متشکل از کربن و هیدروژن هستند و ممکن است مانند چربیها و مومها جامد یا مایع باشند. نفت خام از بقایای گیاهان و جانوران شکل گرفته است. جانوران و گیاهانی که در زیر گلولای نزدیک کف دریا مدفون شدند، طی میلیونها سال براثر گرمای درونی زمین و فشار صخرههای پوشانندهشان به آهستگی به هیدروکربن تبدیل شدهاند. سه دستۀ اصلی روغنها عبارتاند از روغنهای اصلی یا روغنهای فرّار یا روغنهای اسانسی[۱] حاصل از گیاهان؛ روغنهای غیرفرّار[۲] یا روغنهای ثابت یا روغنهای چرب حاصل از جانوران و گیاهان؛ و روغنهای معدنی[۳] که عمدتاً از تصفیۀ نفت خام[۴] بهدست میآیند. روغنهای اسانسی مایعات فرّاریاند که بوی منبع گیاهی خود را حفظ میکنند و برای ساخت عطرها، طعمدهی، پزشکی، و عطردرمانی[۵] مصرف میشوند. روغنهای غیرفرّار آمیزهای از لیپیدهای دارای درجات غلظت متفاوتاند که در جانوران، مثلاً روغنهای ماهی، و گیاهان، مثلاً در مغزها و دانهها، یافت میشوند. از آنها بهمنزلۀ غذا و نرمکننده، و نیز برای ساخت صابون، رنگ، و روغن جلا استفاده میکنند. روغنهای معدنی آمیزهای از هیدروکربنهای مرکب اند و در سوختها و نرمکنندهها بهکار میروند. از گیاهانی که به مناسبت روغن اصلی خود معروف اند میتوان گیاهان تیرههای هویج، زنجبیل، خلنج، غار، نعناع، مورْد، زیتون، ثعلب، گل سرخ، و سداب را نام برد.