بازرس ویژه

بازرَسِ ویژِه (ombudsman)

از مقام‌های عمومی با وظیفۀ رسیدگی به شکایات مردم از اقدامات حکومت. در حالت کمال‌مطلوب، بازرس ویژه به‌صورت وکیل مدافع مردم عمل می‌کند و بی‌طرفانه و به‌سرعت به شکایات آنان رسیدگی می‌نماید. بازرس ویژه معمولاً کارش را به درخواست شهروندان شاکی آغاز می‌کند، ولی جز این نیز می‌تواند مستقلاً به تحقیقاتی که مورد علاقۀ عموم مردم است بپردازد. نخستین‌بار این مقام در ۱۸۰۹ در قوۀ مقننۀ سوئد ایجاد شد. کشورهای دیگری که دارای بازرس ویژه‌اند عبارت‌اند از فرانسه (از ۱۹۱۹)، دانمارک (از ۱۹۵۵)، نیوزلند (از ۱۹۶۲)، نروژ (از ۱۹۶۳)، و انگلستان (از ۱۹۶۷). در ایالات متحدۀ امریکا نیز چندین ایالت دارای مقام بازرس ویژه‌اند.