اورتگا ای گاست، خوزه (۱۸۸۳ـ۱۹۵۵)
اورْتِگا اِیْ گاسِت، خوزِه (۱۸۸۳ـ۱۹۵۵)(Ortega y Gasset, Jose)
| خوزه اورتگا ای گاست Jose Ortega y Gasset | |
|---|---|
| زادروز |
مادرید ۱۸۸۳م |
| درگذشت | ۱۹۵۵م |
| ملیت | اسپانیایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | آلمان |
| شغل و تخصص اصلی | فیلسوف |
| شغل و تخصص های دیگر | مقاله نویس |
| آثار | تاملاتی درباره کیشوت (۱۹۱۴)؛ انسان زدایی از هنر (۱۹۲۵)؛ طغیان توده ها (۱۹۲۹) |
| گروه مقاله | فلسفه ، منطق و کلام |
فیلسوف و مقاله‌نویس اسپانیایی. در مادرید به‌دنیا آمد و در مدارس یسوعیان تعلیم دید و سپس در آلمان به تحصیل پرداخت. از ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۶ در مادرید فلسفه تدریس کرد و آن‌گاه به سبب عقاید جمهوری‌خواهانه‌اش به آرژانتین و سپس پرتغال مهاجرت کرد. درس‌ها و مقالات او در روزنامه‌ها تأثیر عمیقی در مدرن‌سازی زندگی روشنفکری اسپانیا داشت. در تأملاتی دربارۀ کیشوت[۱] (۱۹۱۴) کوشید با یافتن راهی میان ایدئالیسم و رئالیسم بر زندگی و بر «خود ـ همراه با چیزها» تکیه کند. از نظر او هر زندگی دیدگاهی است نسبت به عالم، و بنابراین حقیقت متکثر است زیرا هیچ دیدگاهی حقیقت را در انحصار ندارد. زندگی نمایشی است که باید به شیوۀ اگزیستانسیالیستی برگزیده شود. اورتگا ای گاست با وجود اندیشه‌های جمهوری‌خواهانه‌اش چندان ارزشی برای طرز فکر توده‌ها قائل نبود. در دو اثر انسان‌زدایی از هنر[۲] (۱۹۲۵) و طغیان توده‌ها[۳] (۱۹۲۹) نظریه‌اش دربارۀ «جامعۀ توده‌ای[۴]» را مطرح کرد. جامعۀ توده‌ای نامی بود برای فضایی فکری و روحی که در دورۀ مدرن در جوامع غربی پدید آمده بود و هر فرد خود را بازیگر نقش بی‌اهمیتی می‌دید که انبوه جمعیت برایش مقرر کرده است. اورتگا ای گاست این وضعیت را از دیدگاهی راست‌گرایانه نقد می‌کرد و آن را نتیجۀ جبری گسترش فعالیت‌های دمکراتیک می‌دانست. او راه خروج از آن را (همانند نیچه) پیدایش اشرافیتی جدید از نخبگانی می‌دانست که توان انتخاب آزادانه را داشته باشند و یگانه محرک‌شان شور و غریزۀ زندگی باشد. عقل‌گرایی را نسخۀ روشنفکرانۀ «جامعۀ توده‌ای» تلقی می‌کرد.