پالاتسکی، فرانتیشک (۱۷۹۸ـ۱۸۷۶)
پالاتْسْکی، فرانْتیشِک (۱۷۹۸ـ۱۸۷۶)(Palacky, Frantisek)
مورخ، منتقد، شاعر، و سیاستمدار چک. از خانواده‌ای پروتستان و سطح پایین جامعه بود و در تأسیس نشریۀ علمی و مهم مجلۀ موزۀ چک[۱] نقشی بنیادی داشت؛ انتشار این مجله همچنان ادامه دارد. نظریه‌پرداز ادبی محافظه‌کاری بود که اثر به‌یاد‌ماندنی‌اش تاریخ مردم چک در بوهم و موراوی[۲] (۱۸۳۶ـ۱۸۶۷)، در باب تاریخ مردم چک تا ۱۵۲۶، هنوز هم در تحلیل روابط مردم چک و آلمانی‌ها و بررسی دورۀ هوسی[۳] اهمیت خاصی دارد. پالاتسکی نقشی اساسی در احیای ناسیونالیسم چک داشت که نخستین‌بار با انقلاب ۱۸۴۸ فرصت قدرت‌نمایی سیاسی یافت. در آن هنگام، از شرکت در پارلمان فرانکفورت[۴] خودداری کرد و با بیان جملۀ معروفش «اگر اتریش وجود هم نداشت، باید آن را به‌وجود آورد»، از بقای پادشاهی هاپسبورگ[۵] اتریش به نفع ساکنان اسلاو[۶] آن پشتیبانی کرد. پس از بازگشت سلطنت استبدادی مطلقه در دهۀ ۱۸۵۰، رهبر حزب سازشکار «چک کهن[۷]» شد که برنامه‌های آن تلفیقی از درخواست به‌رسمیت‌شناخته‌شدن کامل هویت ملی چک‌ها با محافظه‌کاری اجتماعی بود.