لومومبا، پاتریس (۱۹۲۵ـ۱۹۶۱)
لومومْبا، پاتریس (۱۹۲۵ـ۱۹۶۱)(Lumumba, Patrice)
| پاتریس لومومبا Patrice Lumumba | |
|---|---|
| زادروز |
۱۹۲۵م |
| درگذشت | ۱۹۶۱م |
| ملیت | اهل کنگو |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
رهبر ناسیونالیست افریقایی، اولین نخست‌وزیر جمهوری دموکراتیک کنگو (زئیر بعدی). در مدرسۀ مبلغان مسیحی پروتستان درس خواند. عضو باشگاه فرهیختگان کنگو شد و برای مطبوعات شعر و مقاله می‌نوشت. او به تابعیت بلژیک درآمد و کارمند ادارۀ پُست شد. در ۱۹۵۵ به ریاست اتحادیۀ کارگری دولتی رسید و عضو فعال حزب لیبرال بلژیک در کنگو شد. در ۱۹۵۶ به‌اتهام اختلاس دستگیر و یک سال زندانی شد. در ۱۹۵۸ جنبش ملی گنگو را بنیاد نهاد. در ۱۹۵۹ انتخابات مورد نظر بلژیک را تحریم کرد و به‌اتهام سوق‌دادن مردم به‌سمت خشونت، درپی کشته‌شدن ۳۰ نفر به زندان افتاد. در انتخابات ۱۹۶۰ حزب خود را به پیروزی رساند و نخست‌وزیر دولت مستقل کنگو شد. شورش بخشی از ارتش سبب لشکرکشی بلژیک به استان ثروتمند و جدایی‌طلب کاتانگا و حمایت آن‌ها از موسی چومبه رهبر تجزیه‌طلبان گردید. کازاووبو، رئیس‌جمهور، لومومبا را عزل کرد، با مقاومت لومومبا و ایجاد آشوب در کشور، ژنرال موبوتو (رئیس‌جمهور و دیکتاتور بعدی زئیر) با کودتا قدرت واقعی را به‌دست گرفت. لومومبا که قصد داشت به استانلی ویل (کیسانگانی فعلی)، محل حامیان خود برود، توسط نیروهای کازاووبو دستگیر و در ۱۷ ژانویۀ ۱۹۶۱ به نیروهای موسی چومبه تحویل داده شد و به‌طرزی فجیع به‌قتل رسید. بعدها او را «قهرمان ملی» اعلام کردند. لومومبا خواهان بازگشت به ارزش‌های افریقایی و طرد هرگونه ایدئولوژی تحمیلی و انگیزش ناسیونالیسم در سراسر افریقا بود و سیاست خود را «بی‌طرفی مثبت» توصیف می‌کرد. حمایت شوروی از لومومبا یکی از دلایل وحشت کشورهای غربی بود. دولت شوروی پس از مرگ لومومبا دانشگاه دوستی خلق‌های پاتریس لومومبا را برای تعلیم جوانان جهان سوم تأسیس کرد.