پژوهش های فلسفی
پژوهش‌های فلسفی (Philosophische Untersuchumgen)
کتابی در فلسفه، تألیف لودویگ ویتگنشتاین، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۹۵۳. این کتاب، که نمایانگر آرای دورۀ دوم زندگی فکری ویتگنشتاین است، در بین سال‌های ۱۹۴۷ـ۱۹۵۱ نوشته شد و پس از درگذشت مؤلف، به کوشش دو تن از شاگردانش، به‌چاپ رسید. ویتگنشتاین، در این کتاب با طرح‌کردن نظریۀ بازی‌های زبانی، آرای خود را در کتاب نخستش، رسالۀ منطقی ـ فلسفی، نقض کرد و دومین طرح فلسفی‌اش را پرداخت. ویتگنشتاین خود این کتاب را دو بار آمادۀ چاپ کرد و به چاپخانه فرستاد، اما عاقبت راضی به‌چاپ آن نشد. پژوهش‌های فلسفی، که آن را از بدیع‌ترین آثار فلسفی در قرن ۲۰ می‌دانند و دقت هوش‌ربا و وسواس‌گونۀ آن حتی بیش از اندیشه‌های مندرج در آن ستوده شده، در یک پیشگفتار و دو بخش تنظیم شده است. کتاب نخست، به مسئلۀ کلمه و زبان اختصاص دارد و در آن با دیدی کثرت‌گرایانه مفهوم فلسفی معنا توضیح داده می‌شود. در کتاب دوم، همین مسئله با دیدی روان‌شناختی پی گرفته شده است. سبک نگارش مبتنی‌بر سهل و ممتنع‌بودن جملات، آن را بسیار دشوار کرده است. برخی مضامین کتاب در ابهام مانده، و این دقیقاً همان چیزی است که نویسنده می‌خواسته است.