فوکاس ( ـ۶۱۰م)
فوکاس ( ـ۶۱۰م)(Phocas)
امپراتور بیزانس (حک: ۶۰۲ـ۶۱۰م). پس از شورش ارتش علیه امپراتور موریس[۱] در ۶۰۲م، در مقام سخنگو به قسطنطنیه[۲] اعزام شد. سپس، با بهرهگیری از شورشهایی که در پایتخت امپراتوری بیزانس پدید آمده بود، خود را امپراتور خواند و امپراتور موریس و پسرش را اعدام کرد. او با بهرسمیّتشناختن صلاحیّت و اختیارات پاپ گرگوریوس[۳] اول در زمینۀ مسائل مذهبی، ارتباط نزدیکی با رم[۴] برقرار کرد. پس از آن ناچار شد با سپاهیان خسروپرویز که به خونخواهی متحدش موریس به روم شرقی حمله کرده و تا بُسفر پیش رفته بود (۶۰۸م)، مقابله کند. فوکاس بهسبب کشتار پیروان یکی از فرقههای مسیحی و یهودیان، مخالفت ساکنان مناطق شرقی امپراتوری را برانگیخته بود و آشوب در این مناطق و وحشت از نیروهای ایران سبب شد تا او از فرمانروای کارتاژ تقاضای کمک کند. فرمانروای کارتاژ نیز پسر خود هراکلیوس[۵] را در ۶۱۰م به قسطنطنیّه اعزام کرد. هِراکلیوس در همین سال با اعدام فُوکاس خود را امپراتور بیزانس اعلام کرد.