سیر یک زایر
سیرِ یک زایر (Pilgrim\'s Progress)
(یا: سلوک زائر) داستانی تمثیلی نوشتۀ جان بانیان[۱]، انتشار (۱۶۷۸ـ۱۶۸۴)؛ این قصّه، شرحِ سفر مردی به نام کریستین[۲] در طول زندگی‌اش به‌سوی شهر آسمانی[۳] است. کریستین در مسیر سفر خود، مرداب افسردگی[۴]، خانۀ زیبا[۵]، بازار خودفروشی[۶]، قلعۀ تردید[۷] و چند رویداد بزرگ دیگر را پشت سر می‌گذارد و شخصیت‌هایی تمثیلی را ملاقات می‌کند. در سیر یک زائر، جهان انجیلی و فرهنگ روستایی انگلستان با موفقیت درهم می‌آمیزد؛ پی‌رنگ سادۀ آن کیفیت اسطوره‌ای به خود گرفته است و نمادها بخش پیوسته‌ای از زبان کتاب شده‌اند. مردم کوچه و بازار مدت‌های مدید این کتاب را به‌صورت کتاب راهنمای عبادی مطالعه می‌کردند و غالباً تنها کتابی بود که همراه با نسخۀ مجاز انجیل[۸] در هر خانه‌ای پیدا می‌شد؛ در جهان ادبیات اهمیت این کتاب را تنها تعداد اندکی دریافته بودند. تغییر دیدگاه‌ها درمورد این کتاب با پیش‌گفتاری آغاز شد که ساوتی[۹] بر چاپ ۱۸۳۰ خود از سیر یک زائر نوشت و ادبیات داستانی قرن ۱۹ سرشار از اشاره‌هایی است که به این کتاب شده است. چنان‌که نفوذ آن در ورای آثار متنوعی نظیر جین ایر[۱۰] اثر شارلوت برونته[۱۱]، زنان کوچک[۱۲] نوشتۀ لوئیزا اَلکوت[۱۳]، و هاکلبری فین[۱۴]، اثر مارک تواین[۱۵]، دیده می‌شود. اولین ترجمه فارسی این اثر قبلاً در هند منتشر گردید و ترجمه فارسی دیگری از آن در سال‌های اخیر در ایران انتشار یافت.