دزدی دریایی
دزدی دریایی (piracy)
ربودن کشتی یا هواپیما یا قسمتی از محتویات و بار آن از مالک قانونی که طبق حقوق بینالملل، قابل مجازات در محاکم داخلی هر کشوری است که مرتکب دزدی در آن یافت یا دستگیر شود. در مواردی که هواپیما برای تغییر مقصد ربوده شده باشد، یا مسافران برای باجگیری به گروگان گرفته شده باشند، واژۀ هواپیماربایی[۱] بهکار برده میشود. این واژۀ خاصِ دزدی (در زبان انگلیسی) در مورد نقض حق انحصاری آثار ادبی و هنری[۲] نیز بهکار میرود. سواحل الجزیره، هند غربی (وست ایندیز)[۳]، سواحل معروف به عمان متصالحه[۴] (ساحل دزدان دریایی[۵] که امروزه کشور امارات متحده عربی را در خلیج فارس تشکیل میدهد)، آبهای سواحل چین و مالِی[۶] و نیز مخفیگاههایی مانند جزیرۀ لاندی[۷] در جنوب غربی انگلستان، سالها در زمرۀ شکارگاههای دزدان دریایی بود. بین قرون ۱۶ تا ۱۸، سرزمینهای شمال افریقا مانند مغرب، الجزایر، تونس و طرابلس (قسمتی از لیبی امروز) کشورهای دزدان دریایی نامیده میشدند. معروفترین شرح بهجای مانده از دزدی دریایی در حال حاضر اثر کاپیتان چارلز جانسون[۸] با نام تاریخ عمومی دزدان دریایی[۹] است. گسترش وسایل ارتباطی و مخابراتی مدرن و نیز مشکلاتی در تدارک و نگهداری کشتیهای جدید، موجب کاهش دزدی دریایی یا محدودیت آن به اطراف برخی بنادر شده است. با وجود این، موارد در حال تزایدی از دزدی دریایی در آبهای هنگکنگ، افریقای غربی و برزیل، بهویژه در منطقۀ آسیای جنوب شرقی گزارش شده است که هزینه و خسارات آن در ۱۹۹۰ به ۲۰۰میلیون دلار رسید. درنتیجه، در ۱۹۹۲ دفتر دریانوردی بینالمللی، مرکزی برای نظارت و فرستادن هشدار در مورد دزدی دریایی تأسیس کرد. در ۱۹۹۳ـ۱۹۹۴ دزدی دریایی در دریای آزاد تقریباً دوبرابر شد و در بیشتر موارد هدف دزدان دریایی، کشتیهای باربری بود.