پانتون

پانْتون (pontoon)

هر یک از شناورهای مورداستفاده برای نگه‌داشتن پل، بالاکشیدن کشتی غرق‌شده یا شناورسازی هواپیمای آبی یا اسکلۀ شناور. پانتون را از چوب، از چرم کشیده‌شده روی قاب‌های حصیری، از ورق مس یا قلع کشیده‌شده روی قاب‌های چوبی، از آلومینیوم، و از فولاد می‌سازند. کاربرد اصلی و گستردۀ آن تکیه‌گاه پل‌های موقت نظامی بود. کوروش کبیر (۵۳۶پ‌م) با پانتون‌هایی که با پوست حیوانات پوشانده شده بودند، نخستین پل شناور جهان را ساخت. هومر از ساخت پل‌های شناور در حدود ۸۰۰پ‌م سخن گفته است. ارتش امریکا آزمایش روی پانتون‌های لاستیکی را در ۱۸۴۶ آغاز کرد و در ۱۹۴۱، شناورهای لاستیکی جمع‌شو با رویۀ فولادی را به‌کار گرفت. در همان زمان، نیروی دریایی امریکا پانتون‌های صندوقی را با استفاده از اسکلت فولادی سَبُکِ جوشکاری‌شده برای ساخت پل‌های کشتی به ساحل، به‌منظور کاربرد در عملیات پیاده‌کردن نیرو در خشکی، ابداع کرد. این پانتون‌های صندوقی به‌صورت پل، اسکله، راهرو، و با اضافه‌کردن موتور به‌صورت دوبۀ قابل مونتاژ بودند. در نقاطی که آب عمیق است یا سطح آب به نسبت ثابت یا قابل کنترل است یا به‌علل گوناگون نمی‌توان در کف رودخانه شمع‌کوبی کرد، ساخت پل‌های شناور دایم غیرنظامی متداول است. پل‌های شناور دایم امروزی از چندین محفظه تشکیل می‌شوند تا اگر یکی از آن‌ها سوراخ شد، پل به زیر آب نرود. پانتون‌های دایم را به هم می‌بندند و هر یک از آن‌ها چندین لنگر دارند. غالباً می‌توان یک بخش از پل ساخته‌شدۀ روی آن‌ها را کنار زد تا کشتی‌ها عبور کنند. پانتون‌هایی که برای بیرون‌کشیدن کشتی‌های غرق‌شده به‌کار می‌روند، استوانه‌های درزبندی شده‌ای‌اند که با آب پُر می‌شوند. آن‌ها را به زیر آب می‌فرستند و به کشتی متصل می‌کنند. سپس، با هوای فشرده آب را تخلیه می‌کنند، پانتون‌ها شناور می‌شوند، و کشتی را با خود به سطح آب می‌آورند. قایق نجات پانتونی از کَلَکی تشکیل می‌شود که روی استوانه‌های درزبندی‌شده سوار است.