سن یابی پرتوسنجشی
سن‌یابی پرتوسَنْجشی (radiometric dating)
روش تعیین قدمت سنگ‌ها، از طریق سنجش میزان واپاشی پرتوزای[۱] طبیعی ایزوتوپ‌ها. عمر سنگ‌ها را بر اساس واپاشی تدریجی اورانیوم[۲] و تبدیل آن به سرب تعیین می‌کنند. نسبت مقدار ایزوتوپ‌های «مادر» به «دختر» در هر نمونه معیار مدت واپاشی یا عمر نمونه است. بسته به ایزوتوپ‌های موجود در سنگ و عمر آن، از عناصر و ایزوتوپ‌های گوناگون استفاده می‌کنند. می‌توان عمر موادی را که زمانی زنده بوده‌اند، با استفاده از روش سن‌یابی با کربن پرتوزا[۳] تعیین کرد. در این روش، از نیم‌عمر[۴] ایزوتوپ کربن ۱۴ استفاده می‌کنند که به شکل طبیعی در بافت‌های آلی یافت می‌شود. روش‌های پرتوسنجی برای واپاشی ایزوتوپ‌هایی با عمر طولانی در سنگ‌ها، از جمله پتاسیم ۴۰[۵]، روبیدیوم ۸۷[۶]، توریوم ۲۳۲[۷]، و اورانیوم ۲۳۸[۸] به‌کار می‌روند. این ایزوتوپ‌ها بسیار آهسته واپاشیده می‌شوند و با آن‌ها عمر سنگ‌هایی به قدمت ۳۸۰۰ میلیون سال را با دقت تعیین می‌کنند. از روش سن‌یابی با کربن برای تعیین عمر موادی استفاده می‌کنند که بین ۱۰۰۰ تا ۱۰۰هزار سال قدمت دارند. از روش سن‌یابی با پتاسیم برای تعیین عمر موادی استفاده می‌کنند که بیش از ۱۰۰هزار سال قدمت داشته باشند. روبیدیوم برای تعیین عمر سنگ‌هایی با عمر بیش از ۱۰میلیون، و اورانیوم و توریوم برای تعیین عمر سنگ‌هایی با قدمت بیش از ۲۰میلیون سال مناسب‌اند.