رایول، قانون

رائول، قانون (Raoult\'s law)

قانونی که براساس آن، افزودن اتم‌های حل‌شونده به یک مایع، تمایل آن مایع را برای تبدیل‌شدن به جامد یا گاز کاهش می‌دهد؛ یعنی نقطۀ انجماد و فشار بخار آن را کاهش می‌دهد. مثلاً، اضافه‌کردن نمک به آب سبب می‌شود این مایع در دمایی پایین‌تر از دمای انجماد عادی، صفر درجۀ سانتی‌گراد، یخ بزند و در دمایی بالاتر از دمای جوش عادی، ۱۰۰ درجۀ سانتی‌گراد، به‌جوش آید. به لحاظ کیفی، پایین‌آمدن نقطۀ انجماد و کاهش فشار بخار از کاهش غلظت مولکول‌های آب ناشی می‌شود، زیرا با افزودن اتم‌های حل‌شونده، درصد مولکول‌های آب در کل محلول کاهش می‌یابد و بنابراین، تمایل کمتری به تشکیل بلور جامد یا گریز به‌صورت بخار دارند. به لحاظ کم‌ّی، قانون رائول حاکی از آن است که فشار بخار حلال در محلول برابر است با جزء مولی آن ضرب در فشار بخار محلول خالص. از این قانون نتیجه می‌شود که پایین‌آمدن نقطۀ انجماد و بالارفتن نقطۀ جوش با مولالیتۀ اتم حل‌شونده تناسب مستقیم دارد، هرچند ثابت تناسب، بسته به مورد، تغییر می‌کند. این رابطۀ ریاضی فقط دربارۀ محلول‌های رقیق دقت دارد. ضدیخ مورد استفاده در رادیاتور اتومبیل بر همین اساس ساخته شده است. در فصل زمستان، ضدیخ نقطۀ انجماد آب را پایین می‌آورد و مانع یخ‌زدن آن در دمای معمول انجماد می‌شود و در فصل تابستان نیز با افزایش دمای جوش آب، مانع جوش آوردن موتور می‌شود.