کرگدن

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Rhinoceros)

کَرگَدَن (rhinoceros)

کَرگَدَن
کَرگَدَن
کَرگَدَن

پستاندار چرندۀ بزرگی، با یک یا دو شاخ روی پوزه. کرگدن‌ها پوستی ضخیم و شُل، موهایی اندک، پاهایی کلفت و قوی، و سه انگشت در هر پا دارند. ارتفاع بزرگ‌ترین گونه، کرگدن هندی تک‌شاخ[۱] از زمین تا شانه دو متر است و ۲,۳۰۰ تا ۴هزار کیلوگرم وزن دارد. کرگدن‌ها از علف، شاخه‌های کوچک برگدار، و درختچه‌ها تغذیه، و انفرادی زندگی می‌کنند. کرگدن‌ها دارای قوۀ بینایی ضعیفی‌اند ولی شنوایی و بویایی آن‌ها عالی است. هرچند کرگدن‌ها فاقد آمادگی بدنی به‌نظر می‌رسند اما می‌توانند با سرعتی معادل ۵۶ کیلومتر در ساعت بدوند. در حالت وحشی تا ۲۵ سال، و در اسارت تا ۴۷ سال زندگی می‌کنند. کرگدن‌ها پنج گونه دارند: سه گونۀ آسیایی و دو گونۀ افریقایی که همه در معرض خطر انقراض‌اند.

گونه‌ها. بزرگ‌ترین گونه کرگدن تک‌شاخ هندی Rhinoceros Unicornis است که پوستی زبر و چین‌خورده، شبیه قطعاتی صفحه‌مانند دارد. کرگدن‌های افریقایی پوستی نرم دارند و دارای دو شاخ‌اند. بلندی کرگدن‌ سیاه افریقایی[۲] Diceros bicornis حدود ۱.۵ متر است و لب بالایی گیرنده‌ای برای تغذیه از درختچه‌ها دارد و گاهی دارای شاخ سوم کوچکی است. کرگدن لب‌پهن[۳] (کرگدن سفید[۴]) Ceratotherium Simum در اصل به رنگ خاکستری سیر است و دهانی مربع‌شکل برای توچین‌کردن علف‌ها دارد. کرگدن جاوه‌ای[۵] Rhinoceros Sondaicus، و نیز کرگدن دوشاخ سوماترا[۶] Dicerorhinus sumatrensis در حال انقراض‌اند.

گونه‌های در معرض خطر. کرگدن جاوه‌ای در‌حال‌حاضر یکی از نادرترین پستانداران جهان است و در لیست گونه‌های در معرض خطر CITES قرار دارد. در ۱۹۹۸، ۵۰ تا ۶۰ کرگدن جاوه‌ای در پارک ملی یوجین کلن[۷] جاوه[۸] وجود داشت و تخمین زده‌اند که پنج نمونه از زیرگونه Rhinoceros Sondaicus annamiticus در ویتنام زنده‌اند. جمعیت کرگدن هندی در ۱۹۹۵ حدود ۲هزار رأس بود.جد عظیم‌الجثه. گونۀ بدون شاخ و منقرض‌شدۀ بالوچیترا[۹]، از جنس Baluchitherium، به بلندی ۴.۵ متر بوده است. کرگدن‌ها در شاخۀ طنابداران[۱۰]، زیرشاخۀ مهره‌داران[۱۱]، ردۀ پستانداران[۱۲]، راستۀ فردسمان[۱۳]، زیرراستۀ سراتومورفا[۱۴]، خانوادۀ کرگدن‌ها[۱۵] قرار دارند. اکنون چهار جنس از پنج گونه باقی مانده‌اند: کرگدن هندی بزرگ[۱۶] (Rhinoceros Unicornis)، کرگدن جاوه[۱۷] یا کرگدن تک‌شاخ کوچک[۱۸]، کرگدن سوماترایی[۱۹]، یا دوشاخ آسیایی[۲۰]، یا کرگدن مودار[۲۱]، کرگدن سیاه افریقایی[۲۲] (Diceros bicornis)، و کرگدن سفید افریقایی[۲۳].

 


  1. one-horned Indian rhinocer
  2. black rhinoceros
  3. broad-lipped rhinoceros
  4. white rhinoceros
  5. Javan rhinoceros
  6. two-horned Sumatran rhinoceros
  7. Ujing Kulon
  8. Java
  9. Baluchithera
  10. chordata
  11. vertebrata
  12. Mammalia
  13. perissodactyla
  14. Ceratomorpha
  15. Rhinocertidae
  16. great Indian rhinoceros
  17. Javan rhinoceros
  18. lesser one horned rhinoceros
  19. Sumatran rhinoceros
  20. Asiatic two-horned rhinoceros
  21. hairy rhinoceros
  22. African black rhinoceros
  23. African White rhinoceros