رینزایی
رینزائی (Rinzai)
(در چینی، لینچی[۱]) کهنترین مکتب بوداییگری ذن در ژاپن. اِئیسائی[۲] راهب در قرن ۱۲م آن را از چین به ژاپن برد. رینزائی بر انضباط رهبانی شدید و حصول ناگهانی اشراق از طریق مراقبه و تأمل در یک کوآن[۳] (مسئلۀ متناقضنما) تأکید دارد. ابتدا ساموراییها و اشراف بدان گرویدند و مهمترین معبدهای آن در کاماکورا[۴] (مرکز حکومت در آن زمان) و کیوتو[۵] (پایتخت امپراتوری) بنا شدند، اگرچه نخستین معبد رینزائی با نام شوفوکوجی[۶] در ۱۱۹۲م در جزیره جنوبی کیوشو[۷] تأسیس شد. صومعۀ مرکزی رینزائی از ۱۳۲۴م دایتوکوجی[۸] در کیوتو بوده است. در دورۀ آشیکاگا[۹] (۱۳۳۸ـ۱۵۷۳) رینزائی مذهب رسمی بوداییگری ذن بود. سپس، هاکوئین[۱۰] (۱۶۸۵ـ۱۷۶۸)، راهب شاعر و نقاش و عارف، به رینزائی و بهویژه کوآن جان تازهای بخشید. هنر سیاهقلم، خوشنویسی، مراسم چای، و باغسازی ذن در دیرهای رینزائی رونق داشت. ریوآنـجی[۱۱] در کیوتو، که قدمت باغ سادۀ سنگ و شناش به حدود ۱۴۹۰م برمیگردد، معبد اصلی رینزائی است. رینزائی را هنوز روشنفکرانهتر از مکتب دیگر ذن، سوئوتوئو[۱۲]، میدانند و عدۀ پیروانش کمتر است.