جنگ های روس و عثمانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Russo-Turkish Wars)

جنگ‌های روس و عُثمانی (Russo-Turkish Wars)

جنگ‌هاي روس و عُثماني

توسعۀ امپراتوری روسیه به‌سمت شرق در قرون ۱۶ و ۱۷. اگرچه هم‌زمان با ضعف امپراتوری عثمانی[۱] بود، لیکن سواحل دریای سیاه[۲] همچنان در دستان سلاطین عثمانی و خان‌های کریمه[۳]، که خراج‌گذاران آن‌ها بودند، باقی ماند. جنگ‌های روسیه و عثمانی ناشی از تلاش‌های روسیه برای دستیابی به بندری در دریای سیاه و ـ در مراحل بعد ـ فتح قفقاز[۴]، تسلط بر شبه‌جزیرۀ بالکان[۵]، سلطه بر تنگه‌های داردانل[۶] و بوسفور[۷]، و دستیابی به راه‌های تجاری جهان بود. پطر اول[۸] با تصرف قلعۀ آزوف[۹] به نخستین پیروزی مهم روسیه بر تاتارها دست یافت (۱۶۹۶). در جنگ شمالی[۱۰] (۱۷۰۰ـ۱۷۲۱)، سلطان احمد سوم[۱۱] وارد جنگ علنی با روسیه شد و در ۱۷۱۰ آزوف را پس گرفت. در ۱۷۳۶، جنگ بین عثمانی و روسیه، با تحریک اتریش، از سر گرفته شد. روس‌ها آزوف را تصرف کردند و در مولداوی[۱۲] پیروزی‌های چشمگیر داشتند. اما اتریش، که نگران جاه‌طلبی‌های روسیه در بالکان بود، با ترک‌ها پیمان بلگراد[۱۳] (۱۷۳۹) را امضا کرد. نخستین جنگ بزرگ روسیه و عثمانی، (۱۷۶۸ـ۱۷۷۴) بر سر دخالت‌های روسیه در لهستان آغاز شد. سلطان مصطفی سوم[۱۴]، با تحریک فرانسه، به کاترین دوم[۱۵] اعلان جنگ داد. روس‌ها کریمه را تصرف کردند (۱۷۷۱) و مولداوی و والاکیا[۱۶] را درنوردیدند. پیمان کوچوک کاینارجی[۱۷] (۱۷۷۴) خانات کریمه را مستقل از سلطان عثمانی اعلام کرد، اراضی وسیعی را به روسیه واگذار کرد و به کشتی‌های روسیه اجازه عبور از تنگه‌ها را داد. در ۱۷۸۳، کاترین کریمه را ضمیمۀ خاک روسیه کرد. جنگ جدید روسیه و ‌عثمانی در ۱۷۸۷ آغاز شد و اتریش متحد روسیه شد. در ۱۸۰۶، سلطان سلیم سوم[۱۸] فرمانداران طرفدار روسیه را در مولداوی و والاکیا برکنار کرد و جنگ ۱۸۰۶ـ۱۸۱۲ آغاز شد. این جنگ نیز با حملۀ برق‌آسای کوتوزوف[۱۹] و ضمیمه‌کردن بسارابی[۲۰] به روسیه، طبق پیمان بخارست (۱۸۱۲) پایان یافت. جنگ استقلال یونان[۲۱] پیش‌درآمد جنگ ۱۸۲۸ـ۱۸۲۹ روسیه و ‌عثمانی شد که با پیمان آدریانوپول[۲۲] به پایان رسید. در ۱۸۵۳، عثمانی با حمایت فرانسه و انگلستان به روسیه اعلان جنگ داد و جنگ کریمه آغاز شد (۱۸۵۴) که به محدودشدن شدید نفوذ روس‌ها طبق مصوبات کنگره پاریس[۲۳] (۱۸۵۶) انجامید. در جنگ جهانی اول نیز روسیه و امپراتوری عثمانی رو‌ در رو قرار گرفتند. طبق پیمان جداگانۀ روسیه‌ـ‌‌ترکیه در ۱۹۲۱، شوروی نواحی قارص[۲۴] و اَردهان[۲۵] را، که در ۱۸۷۸ تصرف کرده بود، به ترکیه پس داد.



  1. Ottoman Empire
  2. Black Sea
  3. Crimea
  4. Caucasus
  5. Balkan Peninsula
  6. Dardanelles
  7. Bosphorus
  8. Peter I
  9. Azov
  10. Northern War
  11. Sultan Ahmad III
  12. Moldavia
  13. Treaty of Belgrade
  14. Sultan Mustafa III
  15. Catherine II
  16. Walachia
  17. Kuchuk Kainarji
  18. Sultan Selim III
  19. Kutuzov
  20. Bessarabia
  21. Greek War of Independence
  22. Adrianople
  23. Paris Congress
  24. Kars
  25. Ardahan