میکروسکوپ روبشی تونلی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Scanning tunnelling microscope)

میکروسْکوپ روبِشی تونلي (scanning tunnelling microscope)

ميکروسْکوپ روبِشي تونلي

میکروسکوپی که بر اثر حرکت کاوه‌[۱]ای با نوک ظریف تنگستنی روی سطح نمونه، تصویر بزرگ‌نمایی‌شده‌ای تولید می‌کند. نوک این کاوه به ‌اندازه‌ای ظریف است که ممکن است از یک اتم تشکیل شده باشد و چنان نزدیک به سطح نمونه حرکت می‌کند که الکترون‌ها در فاصلۀ بین نوک کاوه و سطح نمونه می‌جهند (تونل می‌زنند). مقدار جریان الکترونی[۲] به فاصلۀ نوک کاوه تا سطح بستگی دارد. درنتیجه، با اندازه‌گیری این جریان، خطوط تراز سطح[۳] را تعیین می‌کنند. با استفاده از این خطوط تراز[۴] تصویری از سطح نمونه روی صفحۀ رایانه ایجاد می‌شود. در این تصویر، هر اتم از اتم‌های دیگر تفکیک می‌شود. بزرگ‌نمایی[۵] این میکروسکوپ حدود ۱۰۰میلیون برابر است. میکروسکوپ روبشی تونلي را گرد بینینگ[۶] آلمانی و هاینریش رورِر[۷] سوئیسی در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی آی‌ بی‌ ام در زوریخ[۸] اختراع کردند (۱۹۸۱). این دو، به اتفاق ارنست روسکا[۹] که در ۱۹۳۳ میکروسکوپ الکترونی عبوری[۱۰] را اختراع کرده بود، به جایزۀ نوبل فیزیک ۱۹۸۶ دست یافتند.

 


  1. probe
  2. electron flow (current)
  3. contours of the surface
  4. contours
  5. magnification
  6. Gerd Binning
  7. Heinrich Rohrer
  8. IBM Zürich Research laboratory
  9. Ernst Ruska
  10. transmission electron microscope