فصل
فصل (season)
دوره‌ای از سال با ویژگی‌های اقلیمی خاص. تغییر فصل عمدتاً ناشی از حرکت انتقالي زمين و انحراف محور زمین نسبت به صفحه مدار آن به گرد خورشید است. براثر این انحراف، مکان خورشید در آسمانِ محلی خاص، با گردش زمین به دور خورشید تغییر می‌کند. هنگامی‌که نیمکرۀ شمالی نسبت به خورشید چنان قرار گیرد که قطب شمال از خورشید دور شود (زمستان) پرتوهای خورشید باید راه طولانی‌تری را در جَو بپیمایند تا به زمین برسند، این پرتوها تحت زاویۀ کوچک‌تری به زمین می‌رسند و بنابراین اثر گرمایشی آن‌ها کمتر است و هوا سرد می‌شود. در این فصل روزها کوتاه‌تر و شب‌ها بلندترند. در همین زمان نیمکرۀ جنوبی به خورشید نزدیک‌تر است (تابستان). هوا در این نیمکره گرم‌تر، روزها بلندتر و شب‌ها کوتاه‌تر است. وقتی نیمکرۀ شمالی به‌سمت خورشید متمایل و نیمکرۀ جنوبی از خورشید دور می‌شود، عکس این وضعیت روی می‌دهد. در عرض‌های معتدل چهار فصل قابل تشخیص‌اند: بهار، تابستان، پاییز و زمستان. نواحی استوایی دو فصل دارند: خشک و بارانی. نواحی آب و هوای موسمی در اطراف اقیانوس هند سه فصل دارد: سرد، داغ و بارانی. اختلاف بین فصل‌ها در درون‌بوم خشکی بارزتر از نواحی نزدیک ساحل است، زیرا در این نواحی دریا اثر دما را تعدیل می‌کند. در نواحی قطبی تغییر فصل، از تابستان به زمستان، ناگهانی صورت می‌گیرد و بهار و پاییز کمتر قابل تشخیص‌اند. در نواحی استوایی، کمربند باران[۱] که با بادهای بسامان[۲] مرتبط است، با حرکت خورشید به‌سمت جنوب و شمال می‌رود. بر این آب‌وهوای خشک مرتبط با کمربند پرفشار[۳] نزدیک نواحی استوا نیز همین اتفاق می‌افتد. سه فصل آب‌وهوای موسمی، ناشی از تأثیر اقیانوس هند بر تودۀ خشکی آسیاست.