شورای امنیت سازمان ملل متحد
شورای امنیت سازمان ملل متّحد (Security Council)
از ارکان سازمان ملل متحد که براساس منشور ملل متحد تشکیل شده است. سازمان ملل متحد دارای شش رکن اصلی است: مجمع عمومی، شورای امنیت، شورای اجتماعی و اقتصادی، شورای قیمومت، دیوان بین‌المللی دادگستری و دبیرخانه. شورای امنیت دارای پانزده عضو است: پنج عضو دائم و دَه عضو غیر دائم که به مدت دو سال از سوی مجمع عمومی از بین کشورها انتخاب می‌شوند. پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت عبارت‌اند از امریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه. جلسات شورای امنیت با حضور پانزده کشور عضو تشکیل می‌شود و هر عضو یک رأی دارد. سایر کشورهای عضو سازمان ملل نیز می‌توانند بدون حق رأی در جلسات شورای امنیت حضور یابند. در مورد آیین کار و مسائل شکلی شورای امنیت با رأی حداقل نُه عضو از پانزده عضو اتخاذ تصمیم می‌نماید، لکن در سایر مسائل، که مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است، تصمیم‌گیری مستلزم رأی موافق پنج کشور اعضای دائمی شوراست. این، همان قاعدۀ اتفاق آرای قدرت‌های بزرگ است که با عنوان حق وتو از آن یاد می‌شود و انحصار آن در دست قدرت‌های بزرگ امروزه مورد اعتراض بسیاری از کشورهاست. طبق منشور ملل متحد همۀ کشورهای عضو سازمان ملل متحد، تصمیمات شورای امنیت را پذیرفته و اجرای آن را تقبّل کرده‌اند، در صورتی‌که تصمیمات سایر ارکان سازمان ملل، حتی مجمع عمومی، جنبۀ توصیه دارد و برای کشورها الزام‌آور نیست. مهم‌ترین وظایف و اختیارات شورای امنیت، عبارت است از ۱. تحقیق و بررسی پیرامون هرگونه اختلاف‌نظر و موقعیتی که ممکن است به درگیری‌های بین‌المللی بیانجامد؛ ۲. توصیۀ روش‌هایی برای تعدیل این اختلاف‌ها یا حل‌وفصل آن‌ها؛ ۳. تدوین برنامه به‌منظور قاعده‌مند کردن تسلیحات؛ ۴. تشخیص منابع تهدیدکنندۀ صلح یا اقدامات تجاوزکارانۀ کشورها و توصیۀ اتخاذ اقدام مقتضی در برابر این نوع اقدامات؛ ۵. درخواست از کشورهای عضو برای اعمال مجازات‌های اقتصادی و اتخاذ اقدامات دیگری که متضمن استفاده از زور نباشد، به‌منظور جلوگیری از تجاوز یا متوقف‌کردن آن؛ ۶. اتخاذ عملیات نظامی برضد کشور متجاوز؛ ۷. توصیۀ پذیرش اعضای جدید و تعیین شرایطی که دولت‌ها می‌توانند به اساس‌نامۀ دیوان بین‌المللی دادگستری ملحق شوند؛ ۸. انجام وظایف قیمومت سازمان ملل متحد در مناطق استراتژیک؛ ۹. ارائۀ پیشنهاد به مجمع عمومی درخصوص انتخاب دبیرکل و همکاری با مجمع عمومی برای انتخاب قضات دیوان بین‌المللی دادگستری.