دانه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Seed)

دانِه (seed)

دانِه
دانِه

ساختار تولیدمثلی گیاهان عالی (نهان‌دانگان[۱] و بازدانگان[۲]). از تخمک لقاح‌یافته حاصل و از رویان و مقداری ذخیره غذایی تشکیل می‌شود. دانه با پوششی بیرونی با نام پوسته[۳] احاطه شده است. ذخیرۀ غذایی دانه یا در بافتی مغذی و تخصص‌یافته با نام آندوسپرم، یا در لپه[۴]های خود رویان قرار دارد. در نهان‌دانگان، دانه در میوه قرار دارد، در حالی‌که در بازدانگان، وقتی از مخروط ماده جدا می‌شود، برهنه و بی‌حفاظ است. دانه به محض جوانه‌زدن به گیاهی تازه تبدیل می‌شود. دانه‌ها از راه‌های متفاوت از گیاه مادر جدا و منتشر می‌شوند. جانوران، باد، آب، و عوامل دیگر دانۀ گیاهان را منتشر می‌کنند. جانوران دانه‌های خارداری را که به مو یا پشم بدن آن‌ها می‌چسبند منتشر می‌کنند. هستۀ بعضی دانه‌ها پس از هضم قسمت گوشتی آن‌ها، با مدفوع جانوران انتشار می‌یابد. باد میوه‌های پردار یا بال‌دار را منتقل می‌کند. جریان آب نیز دانه‌های افتاده در آب را جابه‌جا می‌کند. بعضی میوه‌ها، مانند میوۀ بقولات، دانه با پرتاب‌ از نیام منتشر می‌شود (← نیام). تأخیر در جوانه‌زنی برای حصول اطمینان از وجود در شرایط مساعد است (← پس‌رسی). ۸۰ درصد دانه‌ها اگر تا حد رطوبت پنج درصد خشک شوند، در دمای ۲۰ـ درجۀ سانتی‌گراد حداقل به‌مدت پانزده سال زنده باقی می‌مانند.

 



  1. angiosperms
  2. gymnosperms
  3. testa
  4. cotyledon