جونز، سر ویلیام (لندن ۱۷۴۶ـ کلکته ۱۷۹۴)

جونْز، سر ویلیام (لندن ۱۷۴۶ـ کلکته ۱۷۹۴)(Jones, Sir William)

جونْز، سر ويليام

سر ویلیام جونز Sir William Jones
زادروز	لندن ۱۷۴۶م
درگذشت	کلکته ۱۷۹۴م
ملیت	انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل	آکسفورد (۱۷۶۴ـ۱۷۶۸)، حقوق (۱۷۷۰ـ۱۷۷۴)
شغل و تخصص اصلی	خاورشناس و زبان شناس
آثار	تاریخ نادرشاه (۲ جلد، ۱۷۷۰)؛ دستور زبان فارسی (لندن، ۱۷۷۱)؛ ترجمه شکونتلا از کالیداس (۱۷۸۹)
گروه مقاله	خاورشناسی

خاورشناس و زبان‌شناس انگلیسی. در کودکی زبان‌های یونانی و لاتینی و عبری را آموخت در ۱۷۶۴ـ۱۷۶۸ در آکسفورد درس خواند. زبان عربی را با هزینۀ خود نزد یکی از مردم حلب و فارسی را از یک زردشتی کرمانی در لندن فراگرفت. در ۱۷۶۸ به درخواست کریستیان پادشاه دانمارک که نسخه‌ای دست‌نویس از درّۀ نادره یا تاریخ جهانگشای نادری را به‌دست آورده بود این اثر را به فرانسه برگردانید و با نام تاریخ نادرشاه در ۲ جلد به‌چاپ رسید (۱۷۷۰). کتاب جونز به نام دستور زبان فارسی (لندن، ۱۷۷۱) بهترین راهنما برای چند نسل در فراگیری زبان فارسی شد. وی شاعری خوش‌ذوق بود و نخستین خاورشناسی‌ست که سیزده غزل حافظ را به شعر فرانسوی و انگلیسی و پاره‌هایی از مثنوی مولوی و خمسۀ نظامی را به انگلیسی ترجمه کرد. همچنین پاره‌هایی از شاهنامه را به شعر لاتین برگرداند و در کتاب خود شرح و تفسیر شعر آسیایی چاپ کرد (۱۷۷۴). در ۱۷۷۰ـ۱۷۷۴ حقوق خواند و در ۱۷۷۴ پروانۀ قضاوت و وکالت گرفت. در ۱۷۸۳ به منصب قضا در دادگاه عالی بنگال گماشته شد. در مدت دَه سال اقامتش در هندوستان انجمن آسیایی بنگال را بنیاد نهاد (۱۷۸۴) و تا پایان زندگی‌اش ریاست آن را برعهده داشت. جونز، که به جونز ایرانی مشهور بود، در پایان زندگی نزدیک به ۳۰ زبان می‌دانست که اغلب آن‌‌ها را پیش خود آموخته بود. از دیگر آثارش: چاپ لیلی و مجنون هاتفی (کلکته، ۱۷۸۸)؛ ترجمۀ معلّقات سبع (۱۷۸۳)؛ فهرست ارزشمندترین کتاب‌های زبان فارسی؛ تاریخ زبان فارسی؛ ترجمۀ شکونتلا از کالیداس (۱۷۸۹). ترجمۀ السراجیه فی علم الفرائض و المواریث الاسلامیه سراج‌الدین سجاوندی (۱۷۹۲)؛ اشعار، بیشتر ترجمه از زبان‌های آسیایی (۱۷۷۲).