نخاع
نُخاع (spinal cord)
بخش عمدۀ سیستم عصبی مرکزی[۱] مهره‌داران[۲]. نخاع متشکل از دسته اعصابی است که با سه لایۀ غشایی[۳] (مننژها[۴]) احاطه شده و در مایع مغزی ـ نخاعی[۵] غوطه‌ورند. نخاع در ستون مهره‌ها قرار دارد و این ستون از آن محفاظت می‌کند؛ قوس پشتی مهره‌های پشت با قرار‌گرفتن در امتداد هم مجرایی تشکیل می‌دهند که نخاع در آن قرار می‌گیرد. طول نخاع انسان حدود ۴۵ سانتی‌متر است و از کف جمجمه[۶] به بصل‌النخاع[۷] وصل است و تا حدود کمر امتداد می‌یابد. نخاع از جسم سلولی عصبی[۸] (مادۀ خاکستری[۹]) و زواید میلین‌دار[۱۰] یا رشته‌های عصبی[۱۱] (مادۀ سفید[۱۲])، تشکیل شده است. در مقطع عرضی، ماده خاکستری به‌شکل H در اطراف کانال مرکزی نخاع قرار گرفته و با مادۀ سفید احاطه شده است. در هر مهره، یک‌جفت عصب نخاعی[۱۳] از نخاع منشعب می‌شود که هریک از آن‌ها عصب مرکبی[۱۴] است که از هر دو نوع رشتۀ اعصاب حسی[۱۵] و حرکتی[۱۶] تشکیل شده است. رشته‌های اعصاب حسی از طریق ریشۀ پشتی[۱۷] وارد نخاع، و رشته‌های اعصاب حرکتی از طریق ریشۀ شکمی[۱۸] از نخاع خارج می‌شوند. این سازماندهی نخاع را قادر می‌سازد تکانه‌های عصبی ورودی و خروجی را در سطحی مشابه تقویت کند، تکانه‌های عصبی را به سایر سطوح پائین یا بالا بفرستد، و تکانه‌هایی عصبی را که از مغز می‌آیند یا به مغز می‌روند، تقویت کند. اولین مرحله در این سازوکار قوس انعکاسی[۱۹] است که طی آن تکانه‌های عصبی حسی پاسخی بسیار سریع و غیرارادی به محرکی[۲۰] خاص ایجاد می‌کنند.
- ↑ central nervous system
- ↑ vertebrates
- ↑ membrane
- ↑ meninges
- ↑ cerebrospinal fluid
- ↑ bo hom of the skull
- ↑ medulla oblongata
- ↑ nerve cell body
- ↑ gray matter
- ↑ myelinated processes
- ↑ nerve fibres
- ↑ white matter
- ↑ spinal nerve
- ↑ mixed nerve
- ↑ sensory nerve fibres
- ↑ motore nerve fibres
- ↑ dorsal root
- ↑ ventral root
- ↑ reflex arc
- ↑ stimulus