تفلیس
تِفْلیس (Tbilisi)
| تفلیس | |
|---|---|
| نام فارسی | تفلیس |
| نام لاتین | Tbilisi |
| کشور | گرجستان |
| موقعیت | شرق مرکزی کشور، بر کرانه رود کورا |
| جمعیت | ۱,۴۴۰,۰۰۰ نفر (۲۰۰۳) |
| تولیدات و صنایع مهم | فرآوری مواد غذایی، ماشین سازی، نساجی، تولید کالاهای چرمی و شراب |
پایتخت و بزرگ‌ترین شهر جمهوری گرجستان[۱]، با ۱,۴۴۰,۰۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). در شرق مرکزی کشور، بر کرانۀ رود کورا[۲] (کُر) در دره‌ای میان کوه‌های قفقاز[۳] واقع شده است. محل آن از ۴۰هزار سال پ‌م مسکونی بوده است، اما نام آن در تاریخ نخستین‌بار با احداث یک دژ ایرانی در قرن ۴م به میان آمد. این شهر در قرن ۵م پایتخت ایبریای قفقاز بود. در اعصار قدیم رومیان، ایرانیان، و اعراب بر آن حاکم شدند در قرون ۱۲ و ۱۳م گرجیان خود بر آن‌جا حکومت می‌کردند. در قرن ۱۴م به تصرف مغول‌ها درآمد. پس از آن عثمانی و ایران بر تفلیس مسلط شدند. در ۱۸۰۱، روس‌ها گرجستان را به قلمرو خود منضم کردند. در ۱۹۱۷ مِنشِویک‌ها در آن‌جا جمهوری مستقلی تأسیس کردند، اما در ۱۹۲۱ ارتش سرخ تفلیس را به تصرف خود درآورد. در ۱۹۲۲، این شهر پایتخت جمهوری شوروی سوسیالیستی فدراتیو ماورای قفقاز[۴] شد. در ۱۹۳۶ دولت شوروی تفلیس را پایتخت جمهوری شوروی سوسیالیستی گرجستان[۵] اعلام کرد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال گرجستان، تفلیس پایتخت جمهوری مستقل گرجستان شد (۱۹۹۱). تفلیس مرکز عمدۀ اقتصادی و فرهنگی کشور است و فرآوری مواد غذایی، ماشین‌سازی، نساجی، تولید کالاهای چرمی و شراب از صنایع آن است. میراث فرهنگی غنی و چندین بنای باشکوه دارد. مسجدها و کلیساهای قرون وسطایی و چشمه‌های آب گرم از جاذبه‌های شهر تفلیس است. این شهر دو بخش متمایز دارد؛ بخش قدیمی که بافت تاریخی خود را حفظ کرده و بخش جدید که پس از انقلاب اکتبر به سبک مدرن ساخته شده است.