هیکل سلیمان
هِیکَل سليمان (Temple of Jerusalem)
(یا: معبد اورشلیم[۱]؛ معبد سلیمان) عبادتگاه اصلی و باستانی یهودیان در بیت‌المقدس (اورشلیم)، واقع در موریا[۲] از تپه‌های کوه صهیون[۳]. دیوار ندبه[۴] باقی‌ماندۀ دیوار غربی حریم معبد هرود[۵] است. یهودیان از ۷۰م، زمان ویرانی معبد، به پای این دیوار می‌روند و دعا می‌خوانند. از سه معبد در این مکان نام برده‌اند: «معبد سلیمان[۶]» که در حدود ۹۵۰پ‌م بنا شد و نبوکدنّصر، شاه بابل، آن را در ۵۸۶پ‌م ویران کرد؛ «معبد زَرُبّابل[۷]» که پس از بازگشت یهود از اسارت بابلی در ۵۳۶پ‌م ساخته شد؛ و «معبد هرود» که رومیان ویرانش کردند. محوطۀ معبد اکنون در حریم اسلامی مقدسی مشهور به «حرم‌الشریف» واقع است که مسجد‌الاقصی و قبة‌‌‌‌‌‌الصخره[۸] را، که بر روی مذبح سنگی بخشی از معبد سلیمان بنا شده است، دربرمی‌گیرد. در دورۀ حاکمیت دولت اردن بر این محوطه یهودیان بدان دسترسی نداشتند، و پس از جنگ ۱۹۶۷، رژیم اشغالگر قدس این بخش از شهر را اشغال کرد. محل معبد بنا بر مشهور، جایگاهی بوده است که حضرت ابراهیم در آن‌جا خواست فرزندش اسحاق را بنا به عقیدۀ یهودیان قربانی کند. روی مذبح سنگی هنوز جای شیارهایی که خون قربانی‌ها را به داخل غاری در زیر صخره روانه می‌کردند وجود دارد. معبد زربّابل در ۵۱۶ یا ۵۱۵پ‌م، یعنی ۷۰ سال پس از ویران‌شدن بنای پیشین معبد، کامل شد. ساخت معبد هرود از ۲۰ یا ۱۹پ‌م آغاز شد و در ۶۴م به‌پایان رسید. شش سال بعد معبد برای همیشه نابود شد.