بهشت گم شده
بهشت گم‌شده (The Paradise Lost)
منظومه‌ای مذهبی، سرودۀ جان میلتون، به زبان انگلیسی، منتشرشده در ۱۶۶۷. شاعر در این منظومه که، در دوازده سرود تدوین شده، قصۀ هبوط را بازگفته است. بهشت گم‌شده نخستین اثر ادبی است که در آن قصۀ هبوط انسان از منظری روان‌شناختی بیان شده است. شیطان شخصیت اصلی منظومه است. قصه در بهشت عدن، (به تصریح متون مذهبی: بهشت گم‌شده) اتفاق می‌افتد. نکته‌ای که بهشت گم‌شده را متمایز می‌کند، شجاعت میلتون در قراردادنِ انسان در مرکز عالم هستی است. رانده‌شدن شیطان نه فقط نکوهیده نشده، بلکه حتی چونان عصیانی رمانتیک توصیفی فخرآمیز یافته است. شیفتگی میلتون به تصویرکردن امر عظیم (عظمت عالم و قصۀ انسان) با اضطراب مذهبی او درآمیخته تا تراژدی‌ای جهانی نطفه بندد. گوستاو روده و ویلیام بلیک به تقلید از بهشت گم‌شده آثاری پدید آوردند. آنتون روبنشتین و مارکو انریکو بوسی نیز تصنیف‌هایی براساس آن ساخته‌اند.