توم، رنه فردریک (۱۹۲۳ـ۲۰۰۲)

توم، رُنِه فرِدریک (۱۹۲۳ـ۲۰۰۲)(Thom, René Frédéric)

رنه فردریک توم René Frédéric Thom
زادروز	مونبلیار، وژ ۱۹۲۳م
درگذشت	۲۰۰۲م
ملیت	فرانسوی
تحصیلات و محل تحصیل	دانشسرای عالی پاریس
شغل و تخصص اصلی	ریاضی دان
آثار	پایداری ساختاری و ریخت زایی (۱۹۷۲)
گروه مقاله	ریاضیات
جوایز و افتخارات	دریافت مدال فیلدز (۱۹۵۸)

ریاضی‌دان فرانسوی. در ۱۹۶۶، نظریۀ فاجعه را عرضه کرد. در زمینۀ خمینه‌های دیفرانسیل‌پذیر و توپولوژی نیز تحقیقاتی صورت داد. در مونبلیار، واقع در وُژ، زاده شد و در دانشسرای‌ عالی پاریس درس خواند. از ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۳، استاد دانشگاه استراسبورگ بود. سپس، در انستیتو مطالعات علمی پیشرفته، در بور ـ سور ـ ایوت، به‌کار پرداخت. او سری دقیقی، وابسته به کلاف‌های کروی فضایی، عرضه کرد و نشان داد که ردۀ بنیادی کلاف‌های کروی باز، ناورداییِ توپولوژیک نشان می‌دهند و نوعی هندسۀ دیفرانسیل می‌سازند. همچنین، طی پژوهش‌هایی دربارۀ نظریۀ فرم‌ها نشان داد که رده‌های هومولوژیک کاملی وجود دارند که نمی‌توانند نمایش هیچ فرم دیفرانسیلی باشند. او فضاهایی کمکی را صورت‌بندی کرد که اکنون به فضاهای توم معروف‌اند. در ۱۹۵۶، نظریۀ تراوردی را پیش نهاد و طی بررسی تکینه‌های نگاشت‌های هموار، به نتایجی دست یافت. با این کار، زمینه برای بیان نظریۀ فاجعه مهیا شد. این نظریه در واقع نوعی مدل است و تبیینی از پدیده‌ها نیست. او هفت فاجعۀ ابتدایی را مطرح کرد که امیدوار بود برای توصیف فرآیندهایی کفایت کند که در تجربۀ انسانی از ابعاد فضا ـ زمان روی می‌دهند. هفت فاجعۀ ابتدایی عبارت‌اند از تا، تیزه، دم‌گنجشکی، پروانه، هذلولوی، بیضوی و سهموی. در این میان، تیزه از همه ساده‌تر و مفیدتر است. او در کتابش، با عنوان پایداری ساختاری و ریخت‌زایی (۱۹۷۲)، بحث کرد که مفهوم پایداری ساختاری را چگونه می‌توان در علوم زیستی به کاربرد و مفهوم شکوفایی عام یک تکینه را نیز مطرح کرد. در ۱۹۵۸، به پاس دستاوردهایش به مدال فیلدز، از مهم‌ترین نشانه‌های افتخار در ریاضیات، دست یافت.

---