تیتانیا

تیتانیا (Titania)

در اخترشناسی، قمر بزرگ سیارۀ اورانوس و پانزدهمین قمر شناخته‌شده از سمت این سیاره. تقریباً در مدتی کمتر از نُه روزِ زمینی یک‌بار و در فاصلۀ تقریبی ۴۳۶هزار کیلومتری بر گرد اورانوس مدار می‌پیماید. مدار آن دایره‌ای، و موازی با استوای اورانوس است. از آن‌جا که استوای سیارۀ اورانوس نسبت به مدار آن بر گرد خورشید مایل است، تیتانیا تقریباً عمود بر مدار اکثر سیاره‌های منظومۀ خورشیدی مدارپیمایی می‌کند و کروی‌شکل است. قطر تقریبی آن ۱۵۸۰ کیلومتر، نصف قطر ماه، و بنابراین بزرگ‌ترین قمر اورانوس است. چگالی تیتانیا نشان می‌دهد که تقریباً نیمه یخی و نیمه سنگی است. در ۱۹۸۶، فضاپیمای وُیِجِر ۲ از تیتانیا عکس‌برداری کرد. رنگ این قمر نسبتاً روشن است، سطح آن تازه به نظر می‌رسد، و دهانه‌های برخوردی بزرگ کمی دارد. تیتانیا از بعضی جهات به قمر دیگر اورانوس، آریل، شباهت دارد. با این حال، آریل ۲۵ درصد کوچک‌تر از تیتانیا است. تیتانیا ظاهراً به‌تازگی دستخوش فعالیت‌های زمین‌شناختی بوده است، زیرا بعضی از دهانه‌های متعدد آن تا حدی زیر پوشش یخ قرار گرفته‌اند. احتمالاً این یخ از آبی حاصل شده که در سطح قمر جریان یافته است. تیتانیا پوشیده از دره‌های متقاطعی با کف صاف است. طول یکی از آن‌ها، با نام مِسینا چاسماتا حدوداً ۱۶۰۰ کیلومتر است. سیاره‌شناسان معتقدند این دره‌ها هنگام انجماد تیتانیا تشکیل شده‌اند. در ابتدا، تیتانیا به‌قدری داغ بوده است که یخ کنونی آن کاملاً مایع بوده است. براثر سردشدن قمر، ابتدا سطح آن منجمد شده، و سپس بخش درونی‌اش یخ‌زده است. یخ ضمن انجماد منبسط می‌شود و درنتیجه، بخش درونی به‌طرف پوستۀ یخی سخت بیرونی فشار وارد ساخته، و آن را از هم شکافته است. احتمالاً مایعی که درون شکاف‌ها در جریان بوده، کف آن‌ها را صاف کرده است. در ۱۷۸۷، اخترشناس انگلیسی، سِر ویلیام هرشل، تیتانیا را کشف، و یافته‌اش را به‌نام یکی از شخصیت‌های نمایش‌نامۀ رویای شب نیمۀ تابستان، اثر نمایش‌نامه‌‌نویس انگلیسی ویلیام شکسپیر، نام‌گذاری کرد. ویژگی‌های سطحی تیتانیا را به‌نام مکان‌ها و شخصیت‌های زن نمایش‌نامه‌های شکسپیر نامید‌ه‌اند.

---