تعالی گرایی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Transcendentalism)

تَعالی‌گرایی (Transcendentalism)

جنبش نویسندگان و فیلسوفان نیوانگلند[۱] در قرن ۱۹. از یک نظام آرمان‌گرایانۀ فکری جانبداری می‌کردند که بر اعتقاد به وحدت وجود همۀ موجودات، نیکی ذاتی نوع بشر، و برتری بینش بر منطق و تجربه برای کشف ژرف‌ترین حقایق تأکید می‌ورزید. آثار تعالی‌گرایان حاکی از آغاز شکوفایی قریحۀ هنری امریکایی و معرف رنسانس ادبیات امریکا است. منابعی که تعالی‌گرایان نیوانگلند در جست‌وجوی فلسفه‌ای رهایی‌بخش به آن گرایش یافتند، عبارت بودند از تعالی‌گرایی آلمان، به‌ویژه آن گونه که ساموئل تیلور کولریج[۲] و تامس کارلایل[۳] تحلیل می‌کردند؛ اندیشه‌های افلاطون و ناپلئون؛ نوشته‌های مقدس هندی و چینی؛ و آثار عارفانی نظیر اِمانوئِل سوِدِنْبورْگ[۴] و یاکوب بومِه[۵]. تعالی‌گرایی نیوانگلند، که بخشی از نهضت رمانتیک بود، در منطقۀ کنکوردِ ماساچوست[۶] شکوفا شد و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۵ نبردِ میان نسل جوان و سالخورده و ظهور فرهنگ ملی جدیدی را تصویر کرد که از موضوع‌های بومی مایه می‌گرفت. امرسون و فولر فصل‌نامۀ دایل[۷] را دایر کردند که ناشر افکار تعالی‌گرایان بود. مقالۀ «طبیعت[۸]» (۱۸۳۶) نوشتۀ امرسون نیز اساسنامۀ فلسفی این نهضت خوانده می‌شود که در آن اندیشۀ وحدت وجود و یکپارچگی انسان تلقین می‌شود.

 


  1. New England
  2. Samuel Taylor Coleridge
  3. Thomas Carlyle
  4. Emanuel Swedenborg
  5. Jakob Böhme
  6. Concord, Massachusetts
  7. The Dial
  8. Nature