موم

موم (wax)

مادۀ چرب جامدی با منشأ گیاهی، حیوانی یا معدنی. انواع موم‌ها به صورت‌های گوناگون از استرها، اسیدهای چرب، الکل‌های آزاد، و هیدروکربن‌های جامد تشکیل می‌شوند. موم‌های معدنی از نفت خام به دست می‌آیند. سختی این نوع موم‌ها بسیار متفاوت است. ژلۀ نفتِ سبک (وازلین) که در پمادها به‌کار می‌رود، و موم پارافینی سخت که در ساخت شمع‌ها و کاغذهای مومی به‌کار می‌رود، از این نوع‌اند. موم‌های حیوانی عبارت‌اند از موم‌ طبیعیِ حاصل از زنبور عسل، لانولین (موم پشم)، و موم کافوری حاصل از روغن عنبر ماهی. از این نوع موم‌ها عمدتاً در وسایل آرایشی، پمادها، و پولیش‌ها استفاده می‌کنند. نوعی موم حیوانی دیگر، پیه، نیز از چربی گاو و گوسفند به دست می‌آید. زمانی پیه به فراوانی برای ساخت شمع‌ و صابون به کار می‌رفت. موم آب‌بندی از لاک یا شلاک ساخته می‌شود. این نوع موم جسمی صمغی، و حاصل ترشحات حشرات فلس‌دار است. موم‌های گیاهی، که معمولاً پوشش ضد آب گیاهان در نواحی گرم و خشک‌اند، عبارت‌اند از موم کارنوبا که از برگ‌های نخل کارنوبا به دست می‌آید، و موم کاندلیلا. هر دو اجزای سازندۀ پولیش‌های سخت، از‌جمله واکس‌های ماشیناند.

---