ادبیات ویلزی

ادبیات ویلزی Welsh literature

نوشته‌های منثور و منظوم ویلزی؛ بیشتر به زبان ویلزی و در این اواخر به زبان انگلیسی نیز نوشته می‌شدند. ویژگی شعر ویلزی، نظام شاعرانۀ (باردی) آن است. در قرن 18 جشنوارۀ هنری شکوفایی دوبارۀ قالب‌های سنتی را درپی داشت.

مهم‌ترین آثار بازمانده از ادبیات کهن ویلزی در چهار کتاب گنجانده شده‌اند که گلچینی از آثار منثور و منظوم قرن‌های 6 تا 14 به‌شمار می‌روند؛ این چهار کتاب عبارت‌اند از کتاب سیاه کارمارتن، کتاب تالیسین، کتاب آنیرین و کتاب سرخ هرجست. این نظام شاعرانه، تداوم آداب و رسوم قدیمی را تضمین کرد. معروف‌ترین شاعر قرن 12 سیندلو برایداید ماور بود (دورۀ فعالیت از 1155 تا 1200).

آثار ادبی پس از استیلای انگلستان هم‌زمان با استیلای انگلستان در 1282 شاهزادگانی که از این شاعران حمایت می‌کردند نیز سقوط کردند، ولی پس از یک دورۀ تنزل، مکتب ادبی جدیدی در ویلز جنوبی پدید آمد که از نظر قالب و احساس صراحتی بدیع داشت؛ معروف‌ترین شاعر قرن 14م دفید اَپ گویلیم بود و در قرن بعد دَفید اپ ادموند (دورۀ فعالیت از 1619ـ1659)، که در علم عروض تبحر داشت، به شهرت رسید. با آغاز نهضت اصلاح دینی، ترجمه‌های مختلفی از انجیل صورت گرفت و افرادی نظیر مورگان لوید (1619ـ1659) و الیس وین (1671ـ1734) به نوشتن نثرهای مذهبی روی آوردند. وزن‌های شعری عامه‌پسند گسترش یافتند که شبیه وزن‌های انگلیسی بودند، مثل شعرهای هیو موریس (1623ـ1709).

شکوفایی آثار کلاسیک گورون‌وی اُون قالب‌های شعری قدیمی را در قرن 18 احیا کرد و درپی آن جشنوارۀ هنری آغاز شد: ویلیام ویلیامز پنتی سلین (1717ـ1791) که نویسندۀ سرودهای مذهبی بود، در آثار خود از وزن‌های عامه‌پسند استفاده می‌کرد.

شکوفایی دوم غیر از دنیل اون (1836ـ1895)، که رمان‌نویس بود، چندان چهر‌ه‌های سرشناسی در قرن 19 به‌چشم نمی‌خورند، ولی با تأسیس یک دانشگاه ویلزی و با آثاری که جان موریس جونز (1864ـ1929) در آن‌جا منتشر کرد، شکوفایی ادبی‌ در قرن 20 پدید آمد که تی گوین جونز، دبلیو جی گروفید (1881ـ1954) و آر ویلیامز پری (1884ـ1956) در آن سهیم بودند. نویسندگان بعدی عبارت‌اند از شاعری با نام جی کیچنر دیویس (1902ـ1952)، نمایش‌نامه‌نویس و شاعری با نام ساوندرز لویس (1893ـ1985) و رمان‌نویس و داستان کوتاه‌نویسی با نام کیت رابرتز (1891ـ1985). نویسندگان دورۀ بعد از جنگ جهانی دوم عبارت‌اند از سه شاعر با نام‌های والدو ویلیامز (1904ـ1971)، یوروس باون (1904ـ1988)، و بابی جونز (1929ـ ) و دو رمان‌نویس با نام‌های ایسلوین فوک الیس (1934ـ ) و جین ادواردز (1938ـ ). کسانی که روحیۀ ویلزی را به زبان انگلیسی بیان کرده‌اند عبارت‌اند از ادوارد تامس، ورنون واتکینز (1906ـ1967)، دیلن تامس، آر اِس تامس و دنی ابس (1923ـ )، که همگی شاعرند، و امیر هامفریز (1919ـ ) که رمان‌نویس بود.

---