جادوگری
جادوگری (witchcraft)
(یا: ساحری) فن تسخیر نیروهای طبیعی و ماورای طبیعی با انجام اعمالی خاص. اگرچه جادوگری با ادیان ابتدایی رابطۀ نزدیک داشته است و امروزه آن را نوعی دین طبیعی، با محدودیت تدبیرهای شفادهی، قلمداد کرده‌اند اما در واقع این دو متفاوت‌اند. جادو درپی مهار نیروهای طبیعی و فوق طبیعی و به خدمت درآوردن آن‌هاست. جادو کارکردهای فراوانی داشته است، ازجمله معالجۀ امراض، جلب محبت و عشق، بارورکردن زنان نازا، خبردادن از گذشته و آینده، تولید باران و جز آن. هدف جادوگران استیلا بر نفوس فوق طبیعی به‌وسیلۀ ورد، طلسم و تعویذ است که با اعمال و تشریفاتی خاص صورت می‌گیرد. جادوگری در بیشتر جوامع ابتدایی معمول بوده و نزد کلدانی‌ها، مصری‌ها، یونانی‌ها و رومی‌ها رواج داشته است. این باورها نه تنها در میان جوامع ابتدایی، بلکه در جوامع متمدن امروزی نیز رایج است. مسیحیان نخستین با جادوگری به مخالفت برخاستند و بسیاری را به اتهام جادوگری شکنجه کردند و کشتند. اعراب قبل از اسلام به جادوگری اعتقاد داشتند و کاهنان، ساحران، رمالان و حتی دیوانگان و شاعران را واسطۀ بین انسان و عالم ارواح می‌دانستند. در اسلام جادو و جادوگری منع شده است. تاریخ جادوگری در اروپا چندان روشن نیست. در سنت اروپایی، جادوگری را همتای شیطان‌پرستی می‌دانستند و تعبیر اروپایی جادوگری در اواخر قرون وسطا مدون شد. مجازات مرگ برای متهمان به جادوگری از قرن ۱۵م رواج یافت و نخستین نمونۀ آن در سوئیس اتفاق افتاد (۱۴۲۷م). اولین کتاب مهم در این زمینه نیز با نام چکش ساحران در آلمان منتشر شد. پیگرد و دستگیری جادوگران بین سال‌های ۱۵۸۰ و ۱۶۶۰ به اوج رسید و محاکمۀ جادوگران کمابیش در سراسر اروپای غربی رایج بود. از ۱۶۸۰ محاکمۀ جادوگران در بیشتر نقاط اروپا کاهش یافت، و در ۱۷۳۶ در انگلستان مجازات اعدام برای جادوگری لغو شد. از دهۀ ۱۹۲۰ گروه‌هایی در اروپا و امریکا که جادوگری را با بقای آیین‌های دینی پیش از مسیحیت یکی می‌دانستند، آن را احیا کردند. در اشکالی از جادوگری امروزی، از سنت‌های عطاران و حکیم‌باشیان غیر روحانی قرون وسطا پیروی می‌شود. امروزه اصطلاح «شکار جادوگر» در اروپا در توصیف گرایش به مجازات مجرمان یا مخالفان سیاسی، بدون توجه به مقررات قانونی، به‌کار می‌رود.