چوب

چوب (wood)

بافت سخت مستقر در زیر پوست درخت (توزه) بسیاری از گیاهان چندساله. چوب متشکل از یاخته‌های هادی آب یا آوند چوبی پسین است و سختی و استحکام آن از رسوب لیگنین ناشی می‌شود. سخت‌چوپ‌ها، مانند بلوط، و ‌نرم‌چوب‌ها، مانند کاج، ارزش تجاری دارند و به‌منزلۀ مصالح ساختمانی در تهیۀ وسایل چوبی به‌کار می‌روند. بخش مرکزی شاخه یا ساقه درون‌چوب است که عموماً تیره‌تر و سخت‌تر از چوب بیرونی است. درون‌چوب از یاخته‌های مرده تشکیل شده است. این بخش از چوب علاوه بر ایجاد استحکام ساختاری، غالباً حاوی صمغ، تانن، یا رنگیزه‌هایی است که باعث ایجاد رنگ ویژه‌ای می‌شوند و پایداری چوب را افزایش می‌دهند. برون‌چوب بخش فعال آوند چوبی است و هدایت آب و شیره‌خام را برعهده دارد. آوند چوبی پسین از کامبیوم آوندی پدید می‌آید. کامبیوم آوندی هر سال لایۀ جدید چوب را در سمت بیرونی چوب ایجاد می‌کند که در مقطع عرضی چوب به‌صورت حلقۀ سالیانه قابل مشاهده‌اند. چوب‌های تجاری را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم‌بندی کرد: یکی چوب سخت که دارای آوند چوبی است و در نهان‌دانگانی مثل بلوط دیده می‌شود، و دیگری چوب نرم که فقط حاوی تراکئید است و در بازدانگانی مثل کاج یافت می‌شود. چوب نرم کاملاً نرم‌تر از چوب سخت است، ولی همواره چنین نیست. بالسا، نرم‌ترین چوب شناخته‌شده، متعلق به‌نوعی درخت سخت‌چوب است و چوب کاج سیاه Pinus rigida بسیار متراکم و سخت و متعلق به درختان نرم‌چوب است. چوب فوق‌العاده سخت را از مخلوطی از چوب و پلاستیک به‌دست می‌آورند. برای تهیۀ این نوع چوب، پلاستیک مایع (مونومر یا تک‌پار) را به داخل چوب تزریق می‌کنند و سپس، آن را در معرض تابش پرتو گاما قرار می‌دهند تا پلاستیک به بسپار یا پلیمر تبدیل شود.

 

---