یویه چی
یوئِه‌چی (Yueh-Chih)
قومی باستانی که از ۱۲۸پ‌م تا ۴۵۰م بر باکتریا (بلخ)[۱] و هند حکومت کردند. آنان را هندی ـ سکایی نیز نامیده‌اند. در آثار و نوشته‌های چینی، نخستین‌بار در قرن ۲پ‌م از یوئه چی به‌عنوان قبایلی که در استان کانسو (گانسو)[۲] در شمال غربی چین سکونت داشته‌اند، یاد شده است. در فاصلۀ سال‌های ۱۷۴ تا ۱۶۱پ‌م پس از آن‌که لائو شانگ[۳]، فرمانروای شیونو[۴] (مردمی مقتدر در شمال چین ) یوئه چی‌ها را شکست داد و پادشاه آن‌ها را کشت، بسیاری از اعضای این قبیله و قبایل وابسته به‌سمت غرب و سرزمین سُغدیان[۵] و باکتریا مهاجرت کردند و به حکومت یونانی‌ها بر این مناطق پایان دادند. در ۱۲۸م، یوئه چی‌ها در شمال رودخانۀ آمودریا بر باکتریا به‌عنوان سرزمینی مستقل حکومت می‌کردند. در منابع غربی از این قبایل به نام آسی و تُخاری یاد شده است. سپس، باکتریا بین سران پنج قبیلۀ یوئه چی تقسیم شد و یکی از این قبایل سلسلۀ کوشانیان[۶] را تأسیس کرد و زمامداران این سلسله قلمرو خود را تا هند و در شمال تا آسیای میانه گسترش دادند. از قرن ۳م قدرت سلسلۀ کوشانیان، روبه افول گذاشت. مبلغان مذهبی یوئه چی در تبلیغ و گسترش مذهب بودایی در چین نقش مُهمّی داشتند و انتشار فرهنگ هندی در آسیای میانه نیز در پرتو سلسلۀ کوشانیان صورت گرفت. نیز ← کوشان