صهیونیسم
صهیونیسم (Zionism)
جنبش مدافع استقرار کشور یهودیان (ارتص اسرائیل[۱]) در فلسطین. معتقدان به این جنبش در این سرزمین، که در کتاب مقدس[۲] «ارض موعود» نامیده شده است، خواستار آن بودند که به قوم یهود دولتی مستقل اعطا شود که پایتخت آن بیت‌المقدس (اورشلیم) «شهر صهیون[۳]» باشد. بنیادگذار این جنبش نویسنده‌ای مجاری با نام تئودور هرتسل[۴] بود، که نخستین کنگرۀ صهیونیست[۵] را در شهر بازل[۶] سوئیس برپا کرد (۱۸۹۷). صهیونیسم در تشکیل رژیم اشغالگر اسرائیل (۱۹۴۸) نقش حیاتی داشت. خائیم وایزمن[۷] و نَحوم سوکولوف[۸]، دو تن از رهبران صهیونیست، از انگلستان، که پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی[۹] در جنگ جهانی اول اختیار فلسطین را در دست گرفته بود، قول گرفتند تا از تشکیل کشوری یهودی حمایت کند. این وعده در اعلامیۀ بالفور[۱۰] پاس داشته شد. در سال‌های قبل از جنگ جهانی دوم و درخلال جنگ، سرکوب روبه‌افزایش یهودیان در اروپا سبب شد که بسیاری از آنان به صهیونیسم بگروند و به فلسطین مهاجرت کنند. پس از پایان جنگ جهانی دوم، سازمان ملل متحد تأسیس کشوری یهودی را به موازات کشوری برای اعراب فلسطینی تصویب کرد.