گامساخوردیا، زویاد (۱۹۳۹ـ۱۹۹۳)
گامْساخوردیِا، زِوْیاد (۱۹۳۹ـ۱۹۹۳)(Gamsakhurdia, Zviad)
سیاستمدار گرجستانی و رئیس‌جمهور گرجستان (۱۹۹۰ـ۱۹۹۲). ملی‌گـــرای پرشور و ضد کمونیستی پرتلاش بود. پس از پیروزی ملی‌گرایان گرجی در انتخابات پارلمانی درپی استقلال گرجستان در ۱۹۹۱، با اکثریت قاطع آرا به ریاست جمهوری رسید. اما استبداد فزایندۀ او در ادارۀ کشور و رفتار خصمانه‌اش نسبت به اقوام غیرگرجی به عزل اجباری و فرارش به ارمنستان، کشور همسایه، انجامید (۱۹۹۲). در ۱۹۹۳ به غرب گرجستان بازگشت و شورشی را برضد رئیس‌جمهور ادوارد شواردنادزه[۱] رهبری کرد، اما شوارد نادزه با یاری روس‌ها هواداران کم تجهیزاتِ او را از بین برد. بعدها از مرگ گامساخوردیا، رئیس‌جمهور مخلوع، خبر دادند، اما هیچ‌گاه مشخص نشد که آیا خودکشی کرده است یا سربازان روس او را کشته‌اند. گامساخوردیا در تفلیس[۲] زاده شد. پدرش کنستانتین گامساخوردیا[۳] رمان‌نویسی گرجی بود. زویاد ادیب بسیار فرهیخته‌ای بود و مُدرّس مطالعات امریکایی در دانشگاه شد؛ آثار شکسپیر[۴] را به زبان گرجی برگرداند و به زبان‌های روسی، آلمانی، و فرانسه نیز آشنا بود. در دهۀ ۱۹۵۰ به فعالیت سیاسی پرداخت، اما دستگاه دولتی کمونیستی و دیوان‌سالارانۀ شوروی او را راحت نمی‌گذاشت. در ۱۹۷۴ «گروه پیشگام برای دفاع از حقوق بشر[۵]» در گرجستان را بنیاد کرد. با مطرح‌شدن برنامۀ پرسترویکا (بازسازی اقتصادی)[۶] میخائیل گورباچف[۷] در شوروی، گامساخوردیا آیندۀ گرجستان را کاملاً در پرتو مفاهیم و معیارهای ملی‌گرایانه دید و برای استقلال کامل گرجستان بسیار تلاش کرد. پس از استقلال گرجستان (۱۹۹۱)، با انتخابات مردم‌سالارانه نخستین رئیس‌جمهور این کشور شد. با وجود این، رؤیای ایجاد گرجستانی تک‌قومی همواره مشغلۀ ذهنی او بود و شیوه‌های استبدادی‌اش باعث شد که دشمنان بسیاری پیدا کند.