آب سیاه
آبِ سیاه (glaucoma)
بیماریی که در آن، فشار درونی چشم براثر تجمع بیش از حد مایع به‌صورتی غیرطبیعی بالا می‌رود. زمانی رخ می‌دهد که خروج مایع درون اتاقک چشم[۱] (زلالیه[۲]) مختل شود. با افزایش فشار، عصب_بینایی[۳] به‌صورت غیرقابل برگشت آسیب می‌بیند و درنتیجه، میدان_دید[۴] کاهش می‌یابد و در نهایت فرد نابینا می‌شود. شایع‌ترین شکل آن آب‌سیاه مزمن[۵] است که معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال و درپی مسدودشدن تدریجی شبکۀ ترابکولار[۶]، بافت تصفیه‌کننده واقع در حاشیۀ چشم، و کم‌شدن سرعت خروج زلالیه ایجاد می‌شود. این حالت درمان‌پذیر نیست، ولی می‌توان آن را با دارو مهار کرد. درمان شبکیۀ ترابکولار با لیزر موقتاً خروج زلالیه را افزایش می‌دهد. ایجاد مسیر خروج برای زلالیه طی عمل جراحی برای مدت طولانی‌تری علایم را برطرف می‌کند. حین عمل می‌توان سوراخ کوچکی در عنبیه[۷] ایجاد کرد. آب‌سیاه اگر حاد باشد، اورژانس پزشکی تلقی می‌شود. در این حالت، بسته‌شدن ناگهانی شبکۀ ترابکولار موجب افزایش فشار درون چشم می‌شود. درمان رفع عامل مسدودکنندۀ مسیر خروجی زلالیه با عمل جراحی است. در آب‌سیاه حاد[۸] درد بسیار شدید است و لازم است چندساعت پس از شروع علایم آسیب‌دیدگی عصب بیناییِ درمان هرچه سریع‌تر صورت گیرد.