لوناچارسکی، آناتولی (۱۸۷۳ـ۱۹۳۳)
لوناچارسْکی، آناتولی (۱۸۷۳ـ۱۹۳۳)(Lunacharski, Anatoli )
سیاستمدار و منتقد ادبی روس. از انقلاب اکتبر[۱] تا ۱۹۲۹ کمیسر تعلیم و تربیت جمهوری فدرال روسیه[۲] بود، که روش‌های نوینی را در مدارس به‌کار گرفت، اما برکناری‌اش به استفاده از این روش‌ها نیز پایان داد. بعدها، منتقدان ادبی لیبرال شوروی[۳] در دفاع از سیاست فرهنگی آسان‌گیرانه به نظرات لوناچارسکی استناد می‌جستند. از عنفوان جوانی در محافل مارکسیستی[۴] فعالیت می‌کرد. سپس، به حزب سوسیال دموکرات[۵] و جناح بلشویک[۶] آن پیوست. از حامیان لنین در‌برابر کمیتۀ مرکزی بلشویک[۷]ها بود (۱۹۰۴ـ۱۹۰۵). در ۱۹۰۹ از لنین جدا شد و با باگدانوف[۸] و گورکی[۹] جناح بلشویک چپ «پیشرو[۱۰]» را تشکیل داد. در جنگ جهانی اول، انترناسیونالیست بود. پس از انقلاب فوریۀ[۱۱] ۱۹۱۷ به روسیه بازگشت و اندکی بعد، مجدداً به حزب بلشویک پیوست. لوناچارسکی از دیدگاه‌های باگدانوف در زمینۀ شیوه‌های تعلیم و تربیت پیروی می‌کرد و در دهۀ ۱۹۲۰ تا اندازۀ زیادی مسئول ترویج این شیوه‌ها در شوروی بود. در ۱۹۳۳ سفیر شوروی در اسپانیا شد، اما در راه سفر به آن‌جا در پاریس درگذشت.