هندو، آیین
هندو، آیین (Hinduism)
(به تعبیر هندوان سَناتانه دارمه، به‌معنی «آيين ابدی»)، دینی که کمابیش ۴هزار سال پیش در شمال هند پدید آمد و در ظاهر و در بعضی اشکالش دارای خدایان بسیار است؛ ولی به یک روح متعالی نامتشخص موسوم به برهمن[۱] برفراز مظاهر کثیر عالَم اعتقاد دارد. از اینان خدایانی سه‌گانه (تری‌مورتی[۲]) در رأس قرار می‌گیرند: برهما[۳]، ویشنو[۴]، شیوا[۵] (آفریننده، نگه‌دارنده، نابود‌کننده). تناسخ[۶] و کارما[۷] اصول عقاید آیین هندو را تشکیل می‌دهند و وداها[۸] کهن‌ترین متون مقدس این دین‌اند. این آیین بیش از ۹۰۰میلیون پیرو در جهان دارد. زنان با مردان برابر نیستند، ولی باید با محبت و احترام با آنان رفتار شود. درپی نفوذ اسلام در شمال هند از اواخر قرن ۱۲م (۶ق) حجاب زنان و محدودیت سفر آن‌ها معمول شد. باورهای هندو نزدیک به ۴۵۰۰ سال پیش در تمدن درۀ سند پدیدار شدند و گنجینه‌ای از اسطوره‌ها و افسانه‌ها را از این تمدن به دراویدیان منتقل کردند. درپی هجوم آریایی‌ها به شمال هند در حدود ۳هزار سال قبل، این اسطوره‌ها در دین و شعایر آریایی‌ها جذب شدند و اکنون بخشی از سنت‌های آیین هندو را تشکیل می‌دهند. نفوذ بابلی‌ها و مصریان باستان نیز در این آیین مشهود است. مجموعۀ سروده‌های موسوم به وداها که آریایی‌ها از خود برجای گذاشتند، متون فلسفی مشهور به اوپانیشادها[۹] با محوریت مفهوم برهمن و حماسه‌های شامل روایات آریایی و پیش‌آریایی رامایانا[۱۰] و مهابهاراتا[۱۱] را به‌دنبال داشت (که مورد دوم بهاگاواد گیتا[۱۲] را نیز دربر می‌گیرد). همۀ این متون پیش از مسیحیت موجود بود‌ند. متون تاریخی مقدس پوراناها[۱۳] که قدمتشان به قرن ۴م می‌رسد، گوناگونی جریان‌های فرهنگی را در هند نشان می‌دهند. اعتقادات و مناسک هندو ممکن است حتی از روستایی به روستای دیگر تفاوت کند. برخی خدایان مانند کریشنا[۱۴]، هَنومان[۱۵]، لَکشمی[۱۶] و مَهادِوی[۱۷] مقبولیت بسیار دارند. خدایان دیگر بیشتر محلی و اختصاصی‌اند و بیشتر در مواقع بیماری یا نیاز به آن‌ها روی آورده می‌شود. برخی خدایان در جسم‌ها یا آواتارها[۱۸]یی مانند راما[۱۹] یا کریشنا، که هر دو آواتارهایی از ویشنو هستند، نمایانده می‌شوند. این عبادت چندگانه بر نیروی آفرینش برهمن، وجود متعالی، استوار است. هندوان بر این باورند که همۀ جاندران جزئی از برهمن‌اند؛ جرقه‌هایی از آتمن[۲۰] یا حیات الهی‌اند که از کالبدی به کالبد دیگر تغییر شکل می‌دهند و گاه در قالب گیاه یا حشره‌ای تنزل می‌یابند و گاه در جسم یک انسان جای می‌گیرند. همه این‌ها به کارما یا اعمال گذشتۀ فرد بستگی دارد که سبب رنج‌ها یا خوشی‌های او در سیر پرفراز و نشیبش در سَمسارا[۲۱] (چرخۀ بی‌پایان مرگ و زندگی) است. انسان این فرصت را دارد که با عبادت و معرفت، زنجیرۀ کارمایی را بشکند و به مُکشا[۲۲] یا رستگاری نهایی نائل آید. آن‌گاه آتمن آزاد است که به نزد برهمن باز‌گردد. نیروی آفرینش عالم در وجود برهما یافته می‌شود. هنگامی که او جهان را آفرید، ویشنو نگاهش می‌دارد و شیوا نابودش می‌کند و سپس از نو برهما خلقش می‌کند. ویشنو و شیوا به ترتیب نیروهای روشنایی و تاریکی و نگهداری و نابودی‌اند و برهما نیروی توازنی است که وجود حیات و تعامل حیاتی را ممکن می‌سازد. جهان هم واقعی و هم موهوم (مایا)[۲۳] به‌شمار می‌رود؛ زیرا واقعیت آن بی‌دوام است. جهان خود در قالب الهۀ مایا ظاهر می‌شود. دین هندو آداب و مناسکی پیچیده دارد که در چارچوب جاتی یا نظام کاستی با نظارت کاهنان و معلمان برهمن برگزار می‌شود. در هند کاست‌ها به‌طور سنتی از چهار طبقۀ جامعۀ قدیم هندو مشتق می‌شوند: برهمنان[۲۴] (کاهنان)، کشاتریاها[۲۵] (اشراف و سرداران)، وایشیاها[۲۶] (کاسبان و کشاورزان) و شودراها[۲۷] (خدمتکاران). طبقۀ پنجمی نیز، مشهور به نجس‌ها که نژادشان ناپاک به‌شمار می‌رود، در حاشیۀ جامعۀ هندو[۲۸] ماند (و هنوز تا حدود زیادی باقی است). مجلس مؤسسان هند در ۱۹۴۷ تبعیض علیه «کاست‌های نامبرده[۲۹]» یا «طبقات محروم[۳۰]» را غیرقانونی اعلام کرد؛ اما تعصب شدید هنوز وجود دارد. «انجمن جهانی آگاهی کریشنا[۳۱]» یا سازمان غربی جنبش هاره کریشنا[۳۲] را سوامی پرابهوپادا[۳۳] (۱۸۹۶-۱۹۷۷) به غرب معرفی کرد. از اعضای آن خواسته می‌شود که در زهد زندگی کنند. اساس آن بر عبادت کریشنا است که مطالعۀ بهاگاواد گیتا و آیین‌هایی در معبد و در منزل و مناجات نام هاره (منجی) کریشنا را دربر می‌گیرد. اعضا ملزم به پرهیز از مصرف گوشت، تخم‌مرغ، مشروبات الکلی، چای، قهوه، مواد‌مخدر، و قمارند. روابط جنسی تنها برای ادامۀ نسل در چارچوب ازدواج مجاز است. ← هندو
- ↑ Brahman
- ↑ Trimurti
- ↑ Brahma
- ↑ Vishnu
- ↑ Shiva
- ↑ reincarnation
- ↑ Karma
- ↑ Vadas
- ↑ Upanishads
- ↑ Ramayana
- ↑ Mahabharata
- ↑ Bhagavad-Gita
- ↑ Puranas
- ↑ Krishna
- ↑ Hanuman
- ↑ Lakshmi
- ↑ Mahadevi
- ↑ avatars
- ↑ Rama
- ↑ atman
- ↑ samsara
- ↑ moksha
- ↑ Maya
- ↑ brahmans
- ↑ Kshatriyas
- ↑ vaisyas
- ↑ sudras
- ↑ The Indian Constituent Assembly
- ↑ Scheduled Castes
- ↑ Depressed Classes
- ↑ (The International Society for Krishna Consciousness (ISKON
- ↑ Hare Krishna Movement
- ↑ Swami Prabhupada