عتبی، ابوجعفر (قرن ۴ق)
عُتْبی، ابوجعفر (قرن ۴ق)
(ابوجعفر احمد بن حسین) وزیر سامانی. نسب وی به عُتْبَة بن غَزوان صحابی پیامبر می‌رسد. در ۳۳۶ق به‌سبب همراهی با ابوعلی چَغانی سپهسالار عاصی نوح بن نصر سامانی، در نَخْشَب دستگیر شد. او را در بخارا حبس و اموالش را مصادره کردند اما چندی بعد آزاد شد. در ۳۴۵ق، پس از بازداشت ابومنصور محمد بن عُزَیر وزیر، با نظر مساعد اَلپْتکین حاجب به وزارت عبدالملک بن نوح سامانی رسید. اما دیری نگذشت که سیاست‌های سختگیرانۀ مالی وی موجب نارضایی گشت و در ۳۴۸ق از مقام خود برکنار شد. پس از ۳۵۰ق در عهد امیرمنصور بن نوح سامانی (۳۵۰ـ۳۶۶ق) با ابوعلی بلعمی در مقام وزارت شریک شد و دست‌‌کم از ۳۶۱ق مستقلاً به وزارت مشغول شد. در این سال برای رفع دشمنی و قطع جنگ با آل‌بویه کوشید و به یاری ابوالحسن سیمجور سپهسالار خراسانی با آل‌بویه صلحی منعقد کرد که تا پایان روزگار سامانیان برقرار بود و براساس آن مقرر شد آل‌بویه سالانه مبلغی در قبال خراج ری و جبال به سامانیان بپردازند. گردیزی از کارهای نیک ابوجعفر عتبی در خراسان یاد کرده است.