نجم الدین کبری، احمد (خوارزم ۵۴۰ـ۶۱۸ق)
نَجم‌الدّین کُبری، احمد (خوارزم ۵۴۰ـ۶۱۸ق)
ملقب به طامَّةالکبری و شیخ ولی تراش، از بزرگان صوفیه و مؤسس سلسلۀ کبرویه. طریقت او به اویسیۀ کبرویه مشهور است. چون در هر رشتۀ علمی که با علما و دانشمندان زمان خود به مباحثه می‌پرداخت، بر آنان پیروز می‌شد، به او طامَّةالکبری (بلای بزرگ) گفته‌اند، و بعدها واژۀ طامه از ابتدای نام کبری حذف شد. و چون شاگردان مبرّزی تربیت کرد که از مشایخ صوفیه بودند او را لقب «ولی تراش» دادند. علم حدیث را نزد فراوی نیشابوری و فقه و اصول را نزد احمد عطار همدانی آموخت. در ۵۶۸ق، به مصر رفت و مرید روزبهان بَقلی شد و روزبهان دختر خود را به عقد او درآورد. سپس به دستور پیر خود برای کسب معرفت به اسکندریه و از آن‌جا به تبریز رفت. در آن شهر بابافرج تبریزی خرقۀ خود را بر او پوشاند. در خوارزم خانقاهی ساخت و به گسترش طریقت کبرویه پرداخت. از تربیت‌یافتگان او می‌توان نجم‌الدین دایه، بهاء‌الدین ولد، مجدالدین بغدادی، سیف‌الدین باخرزی، سعدالدین حموی، ابوحفص سهروردی و عطار نیشابوری را نام برد. در حملۀ مغول به شهادت رسید. از نجم‌الدین آثار متعددی در خصوص تعالیم عرفانی برجای مانده است. از آثار فارسی او: آداب‌المریدین؛ سکینَة‌الصّالحین. از آثار عربی او: اصول‌العَشَرَه. نیز تفسیری در دوازده مجلد دارد. وی رباعیاتی نیز سروده است.