ایسلندی، ادبیات
ایسْلندی، اَدَبیات (Icelandic Literature)
بخش عمده بازمانده از ادبیات باستانی اسکاندیناویایی. به اعتباری ادبیات ایسلندی کهن[۱]نامیده میشود. اداها[۲]، منظومههای اسکالدی[۳]، و ساگاها[۴] ارزشمندترین آثار ادبی ایسلند و کلاً سرزمین اسکاندیناوی محسوب میشوند که از قرن ۹ تا ۱۳م تألیف شدهاند. اداها مجموعهای از اشعار اساطیری و افسانههاست که سیموند زیگفوسون[۵](۱۰۵۶ـ۱۱۳۳م)، مورّخ ایسلندی، آنها را گردآورده است. اسنوری استورلوسون[۶](۱۱۷۸ـ۱۲۴۱م)،مورّخ و بزرگترین ادیب ایسلندی دوران باستان، نیز اداهای منثور را تألیف کرد که مشتمل بر خلاصه اساطیر اسکاندیناوی، فن شعر، تاریخ شعر و شاعری، و دستور زبان است. اشعار شاعران و نقالان درباری و سیّار، موسوم به منظومههای اسکالدی، که در این دوره شکوفا شد، بیشتر از سرگذشت شاهان کهن و مضامین عصر خود ریشه میگیرند. معروفترین سرایندۀ شعر اسکالدی اِیگیل[۷](ح ۹۱۰ـ۹۹۰م)، شاعری داهی بهشمار میرود. ساگاها که از قرن ۱۳ تا ۱۵ تألیف شدند، به افسانهها و قهرمانان افسانهای یا واقعی ایسلند و سرزمینهای اسکاندیناوی میپردازند. دراپلاگاسونا ساگا[۸] تألیف آغاز قرن ۱۳م، احتمالاً نخستین ساگای نوشته شده است. هرافنکلس ساگا[۹] و ولسونگا ساگا[۱۰] نیز از مشهورترین ساگاهایند. از آغاز قرن ۱۳م با ترجمۀ حماسهها و قصههای فرانسوی و رواج رمانسهای درباری، عصر ساگاهای شکوهمند پایان مییابد؛ و در قرن ۱۵ اشعار مذهبی شکوفا میشود. بعد از اصلاح دینی، الگوهای کهن شعر و نثر با ترجمۀ سرودهای نیایش و آثار دینی نادیده گرفته شد. در قرن ۱۷ بزرگترین و پرطرفدارترین سرایندۀ سرودهای مذهبی و بهترین شاعر عصر، هادلگریمور پتورسون[۱۱] (۱۶۱۴ـ۱۶۷۴) بود. در این دوره، آرنگریمور یونسون[۱۲] (۱۶۵۸ـ ۱۶۴۸) با آثار عالمانهاش علاقه به تاریخ و ادبیات ایسلند را در آلمان و دانمارک برانگیخت که سبب مطالعۀ ادبیات کهن ایسلندی شد. قرن ۱۸ عصر روشنگری، خردگرایی، و مطالعات علمی بود.اگرت اولافسون[۱۳] (۱۷۲۶ـ ۱۷۶۸) به سراسر ایسلند سفر کرد و اثر عظیمی در معرفی ایسلند نوشت. آثار مختلف دیگری ازجمله فرهنگ ایسلندی لاتینی و نخستین تاریخ ادبی ایسلند نیز بهچاپ رسید. یون تورلاکسون[۱۴] (۱۷۴۴ـ ۱۸۱۹) بهترین شاعر قرن محسوب میشد. در قرن ۱۹ نهضت رمانتیک آغاز میشود. راسموس کریستیان راسک[۱۵](۱۷۸۷ـ۱۸۳۲)، زبانشناس دانمارکی، جامعۀ ادبی ایسلندی را تأسیس کرد. یون سیگوردسون[۱۶] (۱۸۱۱ـ ۱۸۷۹) در پیشبرد ادبیات و رمانتیسم نقشی عمده ایفا کرد. یون تی تورادسن[۱۷](۱۸۱۹ـ ۱۸۶۸) شاعر غنایی، نخستین رمان ایسلندی را نوشت (۱۸۵۰). در عصر جدید، گستور پالسون[۱۸] (۱۸۵۲ـ۱۸۹۱) واقعگرایی را وارد ادبیات ایسلندی کرد. رماننویسی از حدود ۱۹۰۰ متداول و داستانهای کوتاه، نمایشنامهها، و مقالات زیادی منتشر شد. هالدور لاکسنس[۱۹] (۱۹۰۲ـ ۱۹۹۸) با رمانهایش، که نقطۀ عطفی در ادبیات ایسلندی است، جایزۀ نوبل ادبیات[۲۰] را نصیب خود ساخت.
- ↑ Old Islandic
- ↑ Eddas
- ↑ Skaldic verse
- ↑ Sagas
- ↑ Saemund Sigfusson
- ↑ Snori Sturlusson
- ↑ Egill
- ↑ Droplaugasona Saga
- ↑ Hrafnkels Saga
- ↑ Volsunga Saga
- ↑ Hallgrimur Pétursson
- ↑ Arngrimur Jónsson
- ↑ Eggert Olafsson
- ↑ Jón Thorlàksson
- ↑ Rasmus Christian Rask
- ↑ Jon Sigurdsson
- ↑ Jon T Thoroddsen
- ↑ Gestur Pàlsson
- ↑ Halldór Laxness
- ↑ Literature Nobel Prize