اریگنا، یوهانس اسکوتوس (۸۱۰ـ ح ۸۷۷م)
اِریگِنا، یوهانس اِسکوتوس (۸۱۰ـ ح ۸۷۷م)(Erigena, John Scotus)
| یوهانس اسکوتوس اریگنا John Scotus Erigena | |
|---|---|
| زادروز |
۸۱۰م |
| درگذشت | ح ۸۷۷م |
| محل زندگی | لان فرانسه |
| ملیت | ایرلندی |
| شغل و تخصص اصلی | متکلم |
| شغل و تخصص های دیگر | مترجم |
| آثار | در تقدیر (۸۵۱م) - در تقسیم بندی طبیعت (۸۶۲ ـ ۸۶۶م) |
| گروه مقاله | فلسفه، منطق و کلام |
متکلم، مترجم، و شارح ایرلندی. در شرح‌هایش بر مؤلفان قدیم‌تر کوشید فلسفۀ یونانی و نوافلاطونی را با اعتقادات مسیحی تلفیق کند. از ح ۸۴۵م در دربار شارل کچل[۱]، در حوالی لان[۲] (در فرانسۀ کنونی)، زندگی می‌کرد و دستور و جدل درس می‌داد. در بحث‌های کلامی شرکت داشت و چون کتابِ در تقدیر[۳] را نوشت (۸۵۱م) مقامات کلیسا محکومش کردند. در اثر عمده‌اش با نام در تقسیم‌بندی طبیعت[۴] (۸۶۲ ـ ۸۶۶م) تلاش کرد فیضان نوافلاطونی را با آفرینش الهی آشتی دهد. او در این اثر طبیعت را به چهار وجه ممتاز تقسیم کرد: ۱) آن که می‌آفریند و آفریده نمی‌شود؛ ۲) آن که می‌آفریند و آفریده می‌شود؛ ۳) آن که نمی‌آفریند و آفریده می‌شود؛ و ۴) آن که نمی‌آفریند و آفریده نمی‌شود. اولی و چهارمی خداوند است در آغاز و پایان؛ و دومی و سومی وجود دوگانۀ مخلوقات است (معقول و محسوس). بازگشت مخلوقات به سوی آفریدگار با تبرّای از گناه، مرگ جسمانی، و ورود به جهان آخرت آغاز می‌شود. اریگنا انسان را عالم صغیر می‌داند زیرا صاحب حس برای درک جهان، عقل برای تشخیص معقولات و اسباب امور، و فکر برای تأمل در وجود خداست. این کتاب هرچند در نسل‌های بعد، به ویژه عارفان غربی و عالمان مدرسی، تأثیر بسیار بر جای نهاد، به‌سبب نتایج وحدت وجودی که از آن حاصل می‌شد سرانجام از کلیسا حکم مردودی گرفت.