امتیازات برون مرزی

امتیازات برون‌مرزی (extraterritoriality)

در حقوق بین‌الملل، اصلی که به‌موجب آن برخی از شهروندان یا دارایی‌های کشور یا سازمانی بین‌المللی از شمول قوانین کشور میزبان مستثنا شناخته می‌شوند. ساختمان‌ها و محوطۀ نمایندگی دیپلماتیک هر کشور خارجی بخشی از خاک آن کشور به‌شمار می‌‌رود، و از همین‌رو قوانین همان کشور دربارۀ کارکنان آن نمایندگی قابل اجرا خواهند بود. این آموزه استثنایی بر این قاعدۀ کلی حقوق بین‌الملل است که هر کشور بر اشخاص و اشیای قلمروش حق نظارت دارد. ازجملۀ اشخاصی که از امتیازات برون‌مرزی برخوردارند سران کشورهای بیگانه‌ای هستند که به خارج سفر می‌کنند. دربارۀ این‌که آیا خانواده‌ها و همراهان آنان نیز باید از حمایت‌های مشابهی برخوردار شوند یا نه تا حدودی اختلاف نظر وجود دارد. سفیران و برخی دیگر از کارکنان نمایندگی‌های دیپلماتیک نیز مشمول اِعمال نظارت دولت محلی نمی‌شوند. سفیران، همانند سران دولت‌ها، از پیگرد قضایی مدنی و کیفری در کشور میزبان مصون‌اند. از این گذشته، نیروی انتظامی محلی حق ورود به محل سکونت آنان را ندارد و روند قضایی در مورد این محل نیز بی‌اثر است. اما کارکنان کنسولگری‌ها فقط دربارۀ اقداماتی که در ارتباط با وظایف رسمی خویش انجام می‌دهند مصونیت دارند. اعضای نیروهای مسلحی که به کشوری خارجی دعوت می‌شوند، کشتی‌های دولتی در آب‌های بیگانه، و کارکنان سازمان ملل متحد نیز از معافیت دیپلماتیک برخوردارند.